Phép lai kinh tế là gì? Mục đích, ví dụ về lai kinh tế

Lai kinh tế là phép lai giúp tạo ra con lai với năng suất và chất lượng cao. Tuy nhiên, con lai này sẽ không được sử dụng để làm giống, thay vào đó chỉ được nuôi để lấy thành phẩm như thịt, trứng, sữa,… Vậy cụ thể lai kinh tế là gì, mục đích, ví dụ cụ thể của phép lai này sẽ được chúng tôi thông tin đầy đủ sau đây.

Phép lai kinh tế là gì cho ví dụ?

Khái niệm

Lai kinh tế còn được gọi là lai công nghiệp, đây là phương pháp lai được thực hiện giữa 2 cơ thể (đực và cái) thuộc các giống loài khác nhau nhằm giúp tạo nên được con lai thương phẩm. 

Tìm hiểu về lai kinh tế 
Tìm hiểu về lai kinh tế

Như đã nói ở trên, con lai này thường sẽ không được dùng để làm con giống, thay vào đó là được nuôi để lấy thành phẩm từ nó như thịt, trứng, sữa,….

Nói một cách khác, việc thực hiện lai kinh tế là trường hợp lai giữa bố và mẹ thuần chủng khác kiểu gen để có thể thu được con F1 với biểu hiện ưu thế lai, sau đó dùng để làm sản phẩm chứ không dùng F1 đó để làm giống. Vì thế mà ưu thế lai là một khái niệm, còn lai kinh tế là biện pháp để giúp tạo ưu thế lai.

Hiện nay phép lai kinh tế nhận được rất nhiều sự quan tâm của mọi người. Sở dĩ phép lai này còn được gọi là lai công nghiệp vì phương pháp này chỉ dùng con lai F1 làm thành phẩm, các sản phẩm này có thể được sản xuất với quy mô số lượng lớn, hàng loạt.

Ví dụ về lai kinh tế

Hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện nay đều sử dụng phương pháp lai kinh tế để nhằm tạo ra được những con lai năng suất, chất lượng, mang lại hiệu quả tối ưu.

Tại Việt Nam, lai kinh tế phổ biến nhất là dùng con cái thuộc giống thuần chủng trong nước cho tiến hành giao phối với con đực cao sản thuộc giống thuần chủng nhập nội.

Ví dụ cụ thể về phép lai kinh tế 
Ví dụ cụ thể về phép lai kinh tế

Ví dụ như lai kinh tế ở nước ta là dùng con cái là lợn ỉ Móng Cái cho lại với con đực là Đại Bạch. Như vậy để tạo ra được con lai F1 sở hữu nhiều tính trạng quý như: thịt thơm ngon, lợn con mới đẻ khỏe mạnh với cân nặng lên đến 0,7 – 0,8 kg, khả năng tăng trọng nhanh chỉ 10 tháng tuổi đạt tới 80 – 100kg với tỷ lệ thịt nạc cao.

Mục đích của phép lai kinh tế là gì?

Mục đích chính của lai kinh tế là nhằm sử dụng hiện tượng sinh học quan trọng hay còn gọi là ưu thế lai. Nhờ vậy mà sức sống và sức miến kháng của con vật mới được tăng lên đáng kể.

Thành phẩm như: trứng, sữa, thịt có chất lượng, sản lượng cao, mang đến hiệu quả kinh tế cho ngành chăn nuôi, trồng trọt.

Xem thêm: Phép lai phân tích là gì? Mục đích, ý nghĩa của phép lai phân tích

Biện pháp duy trì ưu thế lai

Một số biện pháp giúp duy trì ưu thế lai hiện nay đang được sử dụng gồm:

  • Đối với thực vật: Cho chúng sinh sản dinh dưỡng bằng cách chiết, giâm, ghép
  • Đối với động vật: Dùng phương pháp hồi giao (lai trở lại). Phương pháp này sẽ dùng F1 lại với dạng bố mẹ ban đầu, nhờ đó giúp tạo ra F1 Aa x AA. 

Các hình thức cho lai kinh tế hiện nay

Phương pháp lai kinh tế được phân thành 2 hình thức chính gồm: lai kinh tế đơn giản và lai kinh tế phức tạp. Lai kinh tế đơn giản là thực hiện lai giữa hai loại giống khác nhau. Còn lai kinh tế phức tạp là lai từ ba loại giống khác nhau trở lên.

Lai kinh tế đơn giản

Lai kinh tế đơn giản là phương pháp lai kinh tế sử dụng ưu thế lai cao nhất, kiểu lai này thường được dùng để cho lai giữa giống thuần địa phương với các giống thuần nhập ngoại.

Hình thức lai kinh tế đơn giản
Hình thức lai kinh tế đơn giản

Hiện đây là phương pháp được dùng cực phổ biến trong việc sản xuất gà nhằm tận dụng tối đa khả năng dễ nuôi, sức chống chịu cao của gà địa phương với khả năng lớn nhanh, sức đẻ cao, ấp nở tốt, lượng trứng lớn,… của gà nhập nội.

Hiện nước ta đã có nhiều công trình dùng phương pháp lai kinh tế đơn giản nhằm để lai tạo giữa giống gà Rhode Island Red, gà Leghorn, gà Sussex, gà Plymouth Rock với gà Ri. quá trình thực hiện lai tạo này đã chứng minh được hiệu quả vượt trội của phương pháp này.

Xem thêm: Đối tượng của di truyền học là gì? Nội dung, ý nghĩa của di truyền học

Lai kinh tế phức tạp

Lai kinh tế phức tạp là phương pháp lai khá phổ biến hiện nay nhằm để tạo ra gà thương phẩm trứng, thịt. Thường thì sẽ dùng giữa 3 – 4 dòng trong cùng một giống nhằm tạo nên con lai thương phẩm có 3 – 4 máu, dùng cho gà chuyên hướng trứng như: Goldline 54, Hisex, Brown, Brownick, BB Cock B380, Lohmann Brown, Hyline Brown và gà hướng thịt như Sasso, Lương Phượng, BE88, Kabir,… 

Ngoài ra, lai kinh tế con được thể hiện ở việc lai khác loài với nhau. Ở ngành chăn nuôi ta sẽ thường gặp việc thực hiện lai giữa ngan và vịt tạo con Mule, hay cho lai giữa ngựa cái và lừa đực tạo con la,… 

Hình thức lai kinh tế phức tạp
Hình thức lai kinh tế phức tạp

Thông thường đối với con lai khác loài sẽ bất dục, tức là không có khả năng sinh sản. Nhưng con lai khác loài được tạo ra sẽ có sức sống, năng suất vượt trội hơn hẳn so với bố, mẹ của chúng.

Xem thêm: Thế nào là lai hai cặp tính trạng? Bài tập lai hai cặp tính trạng

Ưu – nhược điểm của các phép lai kinh tế

Ưu điểm của lai kinh tế

Lai kinh tế có rất nhiều ưu điểm vượt trội, đáng kể tới như:

  • Con lai F1 sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn so với nhân giống thuần chủng như: thịt thơm ngon, có khả năng chống chịu thời tiết tốt, lớn nhanh, kháng bệnh,… hiệu quả chăn nuôi tốt hơn.
  • Có tới 80% sản phẩm thịt có được là nhờ từ phép lai kinh tế tạo ra.
  • Lai công nghiệp thường dùng F1 để làm sản phẩm, sản phẩm sẽ sản xuất nhanh, hàng loạt chỉ trong thời gian ngắn.
  • Giúp mang lại giá trị kinh tế cao đối với người chăn nuôi.

Nhược điểm của phép lai kinh tế

Con lai F1 thường không được dùng để làm giống, bởi thế hệ tiếp theo sẽ có sự phân li dẫn tới việc gặp nhau của các gen lặn không tốt. Những tính trạng có hại được biểu hiện ra bên ngoài, làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng của vật nuôi.

Hiệu quả của việc thực hiện phương pháp lai kinh tế

Để có thể thực hiện lai kinh tế hiệu quả thì cần phải chọn lọc tốt dòng thuần. Ở trong quần thể dòng thuần, những cá thể dị hợp giảm đi và cá thể đồng hợp tăng lên, giống vật nuôi là quần thể lớn. 

Phép lai kinh tế mang lại nhiều hiệu quả vượt trội
Phép lai kinh tế mang lại nhiều hiệu quả vượt trội

Trong giống có các dòng, mỗi dòng sở hữu đặc điểm chung của giống và đặc điểm di truyền riêng biệt. Sự khác biệt về kiểu gen của mỗi dòng là yếu tố giúp quyết định xuất hiện ưu thế lai. Để đạt được ưu thế lai siêu trội cần thực hiện giao phối giữa các dòng khác nhau về kiểu gen nhưng có khả năng kết hợp tốt với nhau.

Xem thêm: Ưu thế lai là gì? Đặc điểm, nguyên nhân và ví dụ về ưu thế lai

Để các dòng có được sự phối hợp cao thì việc chọn giống cần đi theo hướng nhất định, nếu không sẽ không đảm bảo năng suất, chất lượng thế hệ con lai. Vì thế chúng ta không có khả năng tạo ra được những gia cầm lai tốt nếu như cho giao phối tình cờ và tuỳ tiện giữa các dòng. 

Để gia cầm lai có được năng suất cao thì phải có giao phối giữa dòng được quy định, các dòng này được phối hợp cả về năng suất, chất lượng theo phương pháp chọn giống nhất định, được thực hiện trong cơ sở giống. 

Để lai người ta thường kết hợp những dòng có khả năng kết hợp tốt, dùng phương pháp phối giống giữa các dòng, sau đó kiểm tra, đánh giá chất lượng thế hệ sau.

Có thể thấy hiệu quả của việc thực hiện lai giữa dòng cao hơn so với nhân giống thuần chủng. Một dòng sẽ khó để đạt được năng suất tối đa với mọi đặc trưng kinh tế có lợi, cho nên việc cho lai là cần thiết. 

Lai là thực hiện cho giao phối giữa hai, ba hay nhiều dòng, tùy vào mục đích và chất lượng chọn giống Sự phối hợp này tạo ra con lai được gọi là gia cầm lai giữa dòng.

Như vậy, qua bài viết này chúng ta đã trả lời được cho câu hỏi lai kinh tế là gì, cũng như mục đích, hình thức của phép lai này. Hy vọng chúng sẽ hữu ích đối với bạn đọc.

About Hoangcuc

Tôi là Hoàng Thị Cúc - Tôi đã có nhiều năm kinh nghiệm review các loại thiết bị vệ sinh công nghiệp và các kiến thức đời sống khác. Hy vọng những thông tin mà tôi chia sẻ sẽ giúp ích cho quý vị và các bạn!

View all posts by Hoangcuc →

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *