Ngữ pháp Việt Nam rất phong phú với nhiều từ loại khác nhau như: từ đơn, từ ghép, từ phức… Vậy bạn có biết từ phức là gì không? Cấu tạo của từ phức là gì? Hay có mấy loại từ phức? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về từ loại này nhé!
Từ phức là gì?
Nếu như từ đơn là từ do một tiếng có nghĩa tạo nên thì từ phức chính là từ do hai hoặc là nhiều tiếng tạo nên. Hiểu một cách đơn giản thì từ phức cũng chính là từ ghép. Từ phức được ghép từ các tiếng giống nhau hoặc khác nhau để tạo thành một từ có nghĩa.
Ví dụ từ phức: hạnh phúc, xinh xắn, ấm áp…
Cấu tạo của từ phức là gì?
Theo nghĩa của các tiếng cấu tạo thành từ phức thì được chia làm 3 dạng cấu tạo chính như sau:
- Mỗi tiếng khi tách riêng ra đều có nghĩa riêng
Được hiểu là các tiếng tạo thành từ phức đều thể hiện một lớp nghĩa cụ thể.
Ví dụ: “vui vẻ”. Cụ thể từ “vui” là từ đơn có nghĩa biểu thị trạng thái tinh thần của con người hoặc chủ thể có ý thức; còn “vẻ” cũng là từ đơn biểu thị hình dáng, bề ngoài hay kiểu cách của con người, con vật…
- Mỗi tiếng khi tách ra đều không có nghĩa rõ ràng
Ví dụ: “long lanh”. Cả hai tiếng này khi đứng độc lập với nhau thì đều không có nghĩa rõ ràng.
- Mỗi tiếng khi tách ra thì có tiếng có nghĩa rõ ràng và có tiếng không có nghĩa
Ví dụ: “xinh xắn”. Cụ thể “xinh” có nghĩa rõ ràng, thể hiện sự ưa nhìn hay nét đẹp của sự vật; còn “xắn” không có nghĩa rõ ràng khi nó đứng độc lập.
Các loại từ phức là gì?
Căn cứ vào nghĩa cũng như cấu trúc của từ mà từ phức được chia thành 2 loại là từ ghép và từ láy.
Từ ghép
Từ ghép là một phần của từ phức. Như vậy thì một từ ghép sẽ là từ phức; nhưng từ phức lại có thể không phải là từ ghép.
Từ ghép bao gồm có 2 tiếng trở lên kết hợp với nhau để tạo thành nghĩa chung. Nó giúp cho câu văn trở nên sinh động và nhấn mạnh ý nghĩa hơn.
Dựa vào quan hệ về mặt nghĩa giữa các tiếng trong từ ghép mà người ta chia từ ghép ra làm 2 loại là từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ:
- Từ ghép chính phụ
Từ có cấu tạo 2 tiếng nhưng tiếng sau mang nghĩa bổ sung cho tiếng trước. Tiếng đứng trước thì được coi là tiếng chính; xác định nghĩa chung của từ ghép. Tiếng phụ ở sau sẽ bổ sung và làm rõ tiếng chính để xác định các đối tượng và sự vật cụ thể. Tiếng trước nếu như đứng một mình thì sẽ mang nghĩa rộng hơn.
Ví dụ: “mùa thu” thì “thu” bổ nghĩa cho “mùa” để làm rõ một trong bốn mùa của năm.
- Từ ghép đẳng lập
Được cấu tạo từ hai hoặc nhiều từ đơn; thể hiện nét nghĩa với vai trò đóng góp như nhau trong câu. Khi tách riêng thì chúng có thể biểu đạt một nghĩa trọn vẹn; có nghĩa riêng của các từ đơn cấu tạo nên. Đồng thời các tiếng cũng độc lập hoàn toàn về mặt ngữ pháp; không có từ chính hay từ phụ.
Ví dụ: cha mẹ, cây cỏ, hoa lá, ngày đêm, sáng tối…
Ngoài ra, từ ghép cũng có thể được phân ra thành từ ghép phân loại và từ ghép tổng hợp:
- Từ ghép phân loại: thể hiện các nhóm nghĩa cụ thể. Ví dụ như nhà ngói, nhà tầng, biệt thự…
- Từ ghép tổng hợp: mang nét xác định tổng thể, khái quát chứ không xác định cụ thể sự vật, hiện tượng. Ví dụ như: quần áo, nhà cửa, xe cộ…
Xem thêm: Khởi ngữ là gì? Tác dụng và bài tập ví dụ về khởi ngữ
Từ láy là gì?
Cũng tương tự như từ ghép, từ láy cũng là một bộ phận của từ phức. Nói cách khác thì từ láy và từ ghép là cách phân loại để thấy được đặc điểm của từ phức.
- Từ láy được cấu tạo từ 2 tiếng trở lên; trong đó các tiếng có thể giống nhau về âm, về vần hoặc là giống nhau toàn bộ.
- Trong từ láy có thể có 1 tiếng có nghĩa hoặc là tất cả các tiếng đều vô nghĩa. Nói cách khác, từ láy có thể chỉ có một từ có nghĩa hoặc là không từ nào có nghĩa khi nó đứng một mình.
- Từ láy có độ dài tối thiểu là 2 tiếng; còn tối đa là 4 tiếng. Từ láy 2 tiếng là kiểu từ láy thông dụng nhất trong Tiếng Việt.
Ví dụ: rầm rầm, long lanh, thoăn thoắt, khanh khách, lung linh…
Từ láy được chia thành 2 loại là: từ láy toàn bộ và từ láy bộ phận, cụ thể:
- Từ láy toàn bộ
Từ láy toàn bộ là kiểu từ được láy giống nhau cả về phần âm và vần. Từ láy toàn bộ được sử dụng với mục đích là nhấn mạnh sự vật, sự việc, hiện tượng.
Ví dụ: chung chung, rầm rầm, xanh xanh…
Bên cạnh đó thì cũng có một số từ láy toàn bộ được thay đổi về phụ âm cuối hoặc thanh điệu nhằm tạo ra sự tinh tế và hài hòa về âm thanh.
Ví dụ: ngoan ngoãn,thăm thẳm, thoang thoảng…
Xem thêm: Tình thái từ là gì? Cách dùng, bài tập ví dụ về tình thái từ
- Từ láy bộ phận
Từ láy bộ phận là kiểu từ được láy giống nhau phần âm hoặc vần; riêng phần dấu câu có thể tùy thuộc vào cách mà người dùng muốn sử dụng. Bởi vì dễ phối vần và âm nên kiểu từ láy này thông dụng và được sử dụng nhiều hơn so với từ láy toàn bộ.
Ví dụ:
– Từ láy âm: man mác, ngu ngơ, mếu máo…
– Từ láy vần: liêu xiêu, chênh vênh, lao xao…
Trên đây là những kiến thức liên quan đến từ phức là gì. Hy vọng sẽ giúp bạn hiểu hơn về từ loại này; áp dụng vào quá trình học tập cũng như nghiên cứu. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy để lại bình luận bên dưới bài viết này nhé!
