Khởi ngữ mặc dù là thành phần phụ, nhưng lại đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong câu. Nếu bạn đang quan tâm đến vấn đề khởi ngữ là gì, cũng như những vấn đề liên quan đến thành phần này thì hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Khởi ngữ là gì cho ví dụ?
Định nghĩa về khởi ngữ
Khởi ngữ là thành phần phụ trong cấu trúc câu, có tác dụng giúp khởi ý, nêu vấn đề khởi nguồn cho câu sắp được nói đến. Khởi ngữ thường được đứng ở trước chủ ngữ. Ngoài ra, đứng trước khởi ngữ thường là các quan hệ từ: về, đối với, còn, với,…
Khi đặt câu với khởi ngữ bạn nên chú ý những điều cơ bản sau để tránh nhầm lẫn với các loại từ khác:
- Khởi ngữ có thể quan hệ trực tiếp hay gián tiếp với một yếu tố nào đó hoặc có thể là nội dung trong phần câu còn lại.
- Cần biết cách để phân biệt khái niệm của khởi ngữ và chủ ngữ ở trong câu để tránh tình trạng nhầm lẫn.
Ví dụ về khởi ngữ
Ví dụ 1: Trong các môn tự nhiên, Lan Anh là người học rất giỏi.
Trong câu trên cụm từ “trong các môn tự nhiên” là khởi ngữ, Lan Anh là chủ ngữ, cụm “là người học rất giỏi” đóng vai trò là vị ngữ trong câu.
Ví dụ 2: Đối với chúng tôi, mẹ là người phụ nữ tuyệt vời nhất ở trên đời.
Trong câu trên, cụm từ “đối với chúng tôi” là khởi ngữ, mẹ là chủ ngữ, còn “là người phụ nữ tuyệt vời nhất” là vị ngữ.
Ví dụ 3: Trò chơi này, tôi đã chơi rồi.
Trong câu trên, cụm từ “trò chơi này” là khởi ngữ, còn từ tôi là chủ ngữ, cụm “đã chơi rồi” chính là vị ngữ.
Các tác dụng của khởi ngữ trong câu
Khởi ngữ có 2 tác dụng chính như sau:
- Giúp nhấn mạnh, cũng như nêu lên chủ đề của sự việc, bởi vì trong tiếng Việt điều người ta cần quan tâm nhất chính là sự uyển chuyển, khéo léo ở cả nội dung lẫn hình thức của văn nói và văn xuôi.
Thay vì nói ra trực tiếp thì người Việt ta thường có thói quen dẫn dắt dần vào câu chuyện, chủ đề chính, đó là lý do mà khởi ngữ được ra đời.
- Khởi ngữ có mối liên hệ mật thiết với thành phần chính của câu nhằm mục đích tạo nên sự nổi bật và ý nghĩa cho câu. Khởi ngữ trong câu có hay không sẽ được tùy thuộc vào mục đích của người nói, có nghĩa là khởi ngữ sẽ có thể có hoặc không có trong câu.
Ví dụ: Về việc trồng hoa trong chậu cần lưu ý tới kích cỡ chậu, chất lượng đất và cách chăm sóc cây.
Trong câu, khởi ngữ là “về việc”, chúng được đứng đầu câu nhằm giúp làm nổi bật ý chính nêu lên trong câu.
Có thể thấy được rằng khởi ngữ mang nhiều vai trò với nhiều ý nghĩa, vì thế bạn nên hiểu rõ để vận dụng chúng sao cho đúng trong các trường hợp cụ thể.
Xem thêm: Nhân hóa là gì? Các kiểu nhân hóa, ví dụ về phép nhân hoá
Hướng dẫn cách để phân loại khởi ngữ
Khởi ngữ có 2 loại sau:
- Khởi ngữ không đảm nhận chức năng cú pháp cụ thể: Nếu như khởi ngữ không có một chức năng cụ thể thì chúng đóng vai trò chủ yếu nhằm nêu chủ đề của sự tình, cũng như ý nghĩa nhấn mạnh chỉ là phụ.
Phân loại khởi ngữ có ở trong câu
- Khởi ngữ có vai trò, chức năng cụ thể trong câu: Nếu như khởi ngữ được xác định có vai trò, chức năng nào đó trong câu đi sau thì chúng sẽ có ý nghĩa nhấn mạnh bộ phận nào đó của chính câu đó hoặc câu đi sau để thể hiện lớp nghĩa chính sâu xa. Khi đó, khởi ngữ sẽ có chức năng tương ứng như thành phần như: chủ ngữ, vị ngữ, bổ ngữ, định ngữ,…
Những dấu hiệu nhận biết khởi ngữ ở trong câu
Để nhận biết khởi ngữ chúng ta cần dựa vào những dấu hiệu cơ bản như sau:
- Trong câu trước câu có khởi ngữ sẽ luôn có quan hệ từ
- Trước mỗi khởi ngữ thường là một số từ dấu hiệu như: về, với, bên cạnh đó, còn, còn với…
- Sau khởi ngữ thường sẽ có trợ từ “thì” nhằm để bổ sung ý nghĩa của câu. Nhờ đó mà câu được rõ ràng và đầy đủ ý nghĩa hơn.
Xem thêm: Trạng ngữ là gì? Dấu hiệu, cách phân biệt các loại trạng ngữ
Các dạng bài tập về khởi ngữ
Dạng 1: Xác định thành phần ở trong câu
Với dạng bài tập này, các em có thể dựa vào dấu hiệu nhận biết ở nội dung trên để có thể làm được bài tập.
Bài tập cụ thể: Bạn hãy xác định thành phần khởi ngữ ở trong các câu:
- Về tính toán thì Minh là nhất.
-> Trong câu này khởi ngữ là: “về tính toán”
- Đối với bài tập về nhà, chỉ cần chúng ta chăm chỉ là sẽ làm được.
-> Trong câu này thì khởi ngữ là: “Đối với bài tập về nhà”
- Với học sinh thì chăm ngoan, nghe lời bố mẹ, cô giáo là quan trọng nhất.
-> Trong câu này thì có khởi ngữ là: “Với học sinh”.
Dạng bài xác định thành phần khởi ngữ trong câu
- Còn với cô ấy, tôi chẳng là cái gì cả.
-> Trong câu có khởi ngữ là: “Còn với cô ấy”
- Cô gái ấy, người con gái mà tôi luôn yêu thương.
-> Trong câu có khởi ngữ là: “Cô gái ấy”
- Đi học thì bạn nên tập trung, chăm chỉ.
-> Trong câu ta có khởi ngữ là: “Đi học”
Dạng 2: Chuyển câu sang câu có khởi ngữ
Để có thể làm tốt được dạng bài tập này, trước hết các em cần phải xác định được chủ đề mà câu văn đang được nhắc đến là gì. Tiếp đến là đưa chủ đề ấy lên trên đầu câu, bạn có thể thêm trợ từ “thì” để giúp cho câu được mạch lạc hơn.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thêm dấu “,” ở phía sau khởi ngữ để tránh biến thành chủ ngữ.
Bài tập cụ thể: Bạn hãy thực hiện chuyển câu sau đây từ không có khởi ngữ thành câu có khởi ngữ:
- Tôi thường đi học về trên con đường Cầu Giấy này
-> Chuyển thành câu có khởi ngữ: “Con đường Cầu Giấy này, tôi thường đi học về.
- Lan Anh chơi đàn rất giỏi.
-> Chuyển thành câu có khởi ngữ: Về chơi đàn, Lan Anh thực sự là tuyệt nhất.
Dạng 3: Chuyển câu có khởi ngữ thành câu không có khởi ngữ
Với dạng bài tập này, các em lấy khởi ngữ ở trong câu để thực hiện chuyển sang thành phần chính của câu. Tiếp đến hãy thực hiện bỏ đi các từ ngữ phía trước khởi ngữ và dấu phẩy để nhằm chuyển thành một chủ ngữ mới.
Dạng bài tập chuyển câu từ có khởi ngữ thành không mang khởi ngữ
Bài tập cụ thể:
Các em hãy tiến hành chuyển các câu sau từ có khởi ngữ thành không có khởi ngữ:
- Về việc học, Mai sẽ cố gắng chăm chỉ hơn
-> Câu chuyển không có khởi ngữ: Mai sẽ cố gắng chăm chỉ việc học hơn.
- Ăn uống thì tôi cũng làm xong rồi
-> Câu chuyển không có khởi ngữ: Tôi đã ăn uống rồi.
Dạng 4: Xác định khởi ngữ, nêu tác dụng chúng ở trong câu
Bài tập cụ thể:
Hãy xác định khởi ngữ và nếu các tác dụng của chúng ở trong câu sau:
- Cậu ta suốt ngày la cà, ham chơi mà không chịu học tập. Điều này làm cho bố mẹ cậu ấy rất tức giận.
Ta có khởi ngữ là từ “điều này” nhằm để nhấn mạnh cho người đọc về thông điệp chì vì sự ham chơi của cậu ấy nên đã làm cho bố mẹ tức giận.
- Anh và chị ấy đi đến đâu cũng đều được mọi người hết mực yêu quý. Còn chúng ta, thì mọi người đều cảm thấy ghét bỏ.
Ta có khởi ngữ trong câu này là “còn chúng ta”. Khởi ngữ trong câu có tác dụng duy trì, kết nối chủ đề và câu, có tác dụng để phát triển ý của cả đoạn văn.
Qua những chia sẻ mà chúng tôi mang tới trên đây đã giúp bạn đọc có thể trả lời được cho câu hỏi khởi ngữ là gì, cũng như những thông tin cơ bản về khởi ngữ. Từ đó, giúp các em học sinh có thể vận dụng tốt vào những bài tập liên quan, cũng như áp dụng hợp lý vào trong các câu nói của mình.
