Từ là đơn vị nhỏ nhất trong tiếng Việt được tạo thành bởi các tiếng. Trong đó, từ ghép là loại từ được sử dụng nhiều nhất, cũng là yếu tố đặc biệt quan trọng để giúp cấu thành nên câu. Cùng tìm hiểu từ ghép là gì, các loại từ ghép và ví dụ cụ thể về loại này ngay sau đây.
Từ ghép là gì cho ví dụ? Tác dụng của từ ghép
Từ ghép là từ gì?
Từ ghép là những từ được cấu tạo bằng cách ghép các tiếng lại với nhau, các tiếng được ghép sẽ có quan hệ với nhau về nghĩa. Từ ghép được tạo thành từ hai tiếng có nghĩa trở lên, giúp người viết diễn đạt một cách chính xác, sinh động sự vật, sự việc,…
Ví dụ từ ghép:
- Quần áo -> cả quần, áo đều mang nghĩa về trang phục, ăn mặc
- Bông hoa -> cả từ bông, hoa đều có nghĩa về loài thực vật.
Tác dụng của từ ghép
Từ ghép có những tác dụng cụ thể như sau:
- Từ ghép là những từ đặc biệt quan trọng trong câu, giúp cho người dùng có thể dễ dàng thể hiện được ý kiến của mình.
- Từ ghép là công cụ để xác định nghĩa của từ trong ngôn ngữ nói và viết. Nếu từ ghép đẳng lập giúp biểu thị ý nghĩa khái quát, tổng hợp thì từ ghép chính phụ sẽ giúp phân loại, chuyên biệt hóa, sắc thái hóa sự vật, sự việc.
- Sử dụng từ ghép giúp câu văn trở nên logic cả về hình thức và nội dung. đảm bảo cho câu văn mạch lạc và dễ hiểu hơn.
Cách nhận biết từ ghép
Để nhận biết từ ghép ta thực hiện như sau:
- Nếu như cả 2 từ đơn có có nghĩa được ghép lại với nhau thì tạo thành từ ghép. Vì thế để biết được đó có phải là từ ghép hay không, bạn hãy tách riêng từng từ và xem xét các từ sau khi tách có nghĩa cụ thể nào không. Nếu chỉ có một trong hai tiếng có nghĩa thì đây là từ láy âm, không phải từ ghép.
- Thực hiện đảo trật tự các tiếng lại với nhau, nếu như có thể đảo được thì đó là dạng từ ghép nghĩa. Nếu như đảo mà không có ý nghĩa thì đó là từ láy âm.
- Đôi khi các từ phức khi tạo thành từ nhiều từ đơn sẽ có thể không được rõ nghĩa, nếu như thấy xuất hiện trong một số từ phức có tiếng gốc khác nhau, thì có thể xem từ phức này là từ ghép nghĩa.
- Từ ghép có thể không chung bộ phận vần, cũng có thể là 2 từ đơn không có nghĩa, nhưng khi thực hiện ghép 2 từ đơn lẻ đó lại sẽ tạo được từ ghép có nghĩa nhất định.
Xem thêm: Từ chỉ đặc điểm là gì? Khái niệm, ví dụ bài tập về từ chỉ đặc điểm lớp 2, 3
Phân loại từ ghép
Từ ghép chính phụ
Từ ghép chính phụ là gì? Đây là loại từ có tiếng chính và tiếng phụ được bổ sung nghĩa cho nhau. Trong đó, tiếng chính sẽ mang ý nghĩa rộng, bao quát một sự việc, hành động, sự vật. Còn tiếng phụ sẽ thường được đứng sau tiếng chính, đảm nhiệm vai trò giúp bổ nghĩa cho tiếng chính. Đây là loại từ ghép có tính phân nghĩa rõ ràng.
Ví dụ từ ghép chính phụ: Bánh mì, hoa hồng, thịt bò,…
Nếu chỉ có các từ đơn “hoa”, “bánh”, “thịt” sẽ được hiểu với các nghĩa rất rộng, bởi có rất nhiều loại hoa, bánh và thịt khác nhau. Khi được thêm các từ “hồng”, “mì”, “bò” đã giúp cho từ được cụ thể hóa hơn nhiều. Nhờ đó mà chúng ta có thể hiểu rõ hơn, chi tiết về sự vật, sự việc người nói muốn nói là gì.
Để có thể phân biệt được đâu là tiếng chính đâu là tiếng phụ của của từ ghép khá đơn giản. Bạn chỉ cần phân đôi 2 tiếng của từ ghép, xem từ nào có nghĩa rộng hơn sẽ là từ chính. Tiếng phụ đảm nhiệm chức năng làm cụ thể hóa tiếng chính nhằm giúp cho người đọc hiểu rõ hơn được về sự vật, sự việc được nhắc đến
Ví dụ: Hoa hồng, có thể phân tách được từ “hoa” và từ “hồng”, trong đó, “hoa” là từ đơn nhằm để biểu thị một loài thực vật, đây là kết quả của việc thụ phấn,.. hầu hết mọi cây đều sẽ có hoa. Hoa là từ đơn có nghĩa rất rộng. Tiếng “hồng” giúp cụ thể hóa hơn về một loài hoa cụ thể. Vậy từ “hoa” là tiếng chính còn “hồng” là tiếng phụ.
Từ ghép đẳng lập
Từ ghép đẳng lập là gì? Đây là từ ghép được tạo thành từ 2 từ đơn trở. Với từ ghép đẳng lập thì cả 2 (hoặc 3) từ đơn đều có nghĩa, bình đẳng về mặt ngữ pháp, sẽ không có từ nào được coi là từ chính và ngược lại.
Ví dụ về từ ghép đẳng lập: cây cỏ, hoa lá, bút nghiên,…
Xem thêm: Tính từ là gì? Phân loại, tác dụng, ví dụ về tính từ trong Tiếng Việt
Từ ghép tổng hợp
Từ ghép tổng hợp là gì? Là loại từ được cấu thành từ 2 từ đơn trở lên mang nghĩa khái quát. Nó khái quát để chỉ danh từ như: địa điểm, hành động cụ thể, không chỉ chính xác địa điểm hay hành động cụ thể chi tiết nào.
Ví dụ: Cây cối là từ ghép nhằm để chỉ nhiều loại cây, không chỉ đích danh loại cây nào.
Từ ghép được phân loại
Từ ghép phân loại lại trái với từ ghép tổng hợp, chúng được hiểu là một từ có ý nghĩa cụ thể, xác định chính xác địa điểm, hành động hay tên của một sự vật, sự việc nào đó.
Ví dụ: Sữa chua là tên của một loại chế phẩm từ sữa bò, sữa được lên men tự nhiên, đặc biệt tốt cho đường ruột. Loại này sẽ khác với sữa tươi, sữa công thức,…
Phân biệt giữa từ ghép và từ láy
Từ ghép và từ láy là 2 loại từ thường hay bị nhầm lẫn với nhau, những so sánh sau đây sẽ giúp các bạn có thể phân biệt được sự khác nhau giữa chúng:
| Tiêu chí | Từ ghép | Từ láy |
| Khái niệm | Là từ được cấu tạo bằng cách thực hiện ghép 2 hay nhiều hơn hai từ độc lập, giữa chúng có liên hệ nghĩa với nhau. | Đây là từ được tạo thành bằng cách lặp lại một phần phụ âm, nguyên âm hoặc toàn bộ tiếng ban đầu. |
| Nghĩa của từ tạo thành | Các tiếng ở trong từ ghép đều có nghĩa, nhưng giữa chúng không có liên quan về âm vần | Một trong các tiếng tạo thành từ láy có nghĩa hoặc không có từ nào có nghĩa. Chúng thường có sự giống nhau về phát âm phần đầu hoặc toàn bộ. |
| Tác dụng | Giúp thể hiện nghĩa của từ, của câu sâu sắc, đa dạng và rõ nghĩa. | Từ láy là biện pháp nghệ thuật giúp tạo ra âm điệu, thể hiện được sắc thải biểu cảm cho từ, thể hiện cảm xúc, tâm trạng của người viết, người nói. |
| Ví dụ | Ví dụ về từ ghép: nước ép cam, bút bi, bánh sinh nhật, xe đạp, xe máy,… | Ví dụ: lấp lánh, thoang thoảng, hối hả, ào ào, rì rào, mềm mại, xấu xí… |
Cách để phân biệt nhanh nhất đối với các loại từ này ta thực hiện như sau:
- Đảo lộn các tiếng: nếu như từ đảo lại mà vẫn có nghĩa thì đó là từ ghép. Ngược lại thì là từ láy.
- Xem tiếng tạo thành có là tiếng Hán Việt không: Từ láy âm có 1 trong 2 âm tiết là từ Hán Việt chính là từ ghép, như một số từ: minh mẫn, cập kê.
- Xem xét nghĩa 2 từ tạo thành: Cả 2 từ tạo thành đều có nghĩa là từ ghép. Còn từ có 1 tiếng có nghĩa sẽ là từ láy âm.
Như vậy chúng ta đã có thể hiểu rõ được từ ghép là gì, cũng như đặc điểm cơ bản và các loại từ ghép. Hy vọng qua những thông tin mà chúng tôi mang tới trên đây sẽ giúp bạn đọc phân biệt được từ ghép với các từ loại khác, cũng như hỗ trợ làm tốt các bài tập về loại từ này.
