Tiên trách kỷ hậu trách nhân – câu nói được ông cha ta đúc kết để tự nhắc nhở bản thân mỗi khi phạm sai lầm. Vậy Tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì? Làm sao để áp dụng Tiên trách kỷ hậu trách nhân trong cuộc sống hàng ngày. Hãy cùng với thapgiainhietliangchi.com tìm hiểu chi tiết sau đây.
Tiên trách kỷ hậu trách nhân có nghĩa là gì?
Giải thích Tiên trách kỷ hậu trách nhân
Cụ thể: “tiên” có ý nghĩa là trước; “kỷ” có nghĩa là bản thân, là chính mình; “hậu” có nghĩa là sau; “nhân” có nghĩa là người.
Như vậy, Tiên trách kỷ hậu trách nhân ở đây chính là việc khi gặp một vấn đề gì đó có thể là trong công việc hay trong các mối quan hệ xung quanh thì trước khi chúng ta trách móc hay đổ lỗi cho người khác thì nên xem xét và nhìn nhận về bản thân mình trước đã.
Mục đích mà ông cha ta nói ra câu này chính là để khuyên nhủ; răn dạy con cháu đời sau phải biết nhìn nhận lại chính bản thân mình khi gặp các vấn đề không tốt. Sau đó mới suy nghĩ và đánh giá những người khác có liên quan. Tức là thay vì trực tiếp đổ lỗi cho người khác thì sao không nhìn nhận lại chính mình; xem bản thân đã thực sự làm đúng và làm tốt hay chưa. Nếu như bản thân chưa thực sự làm tròn trách nhiệm thì liệu có đủ căn cứ để trách móc người khác không.
Nguồn gốc
Câu “Tiên trách kỷ hậu trách nhân” được trích dẫn từ bài tập thể dục của Hàn Thư vào thời kỳ Hán văn hoá.
Nó có nghĩa là nếu như có vấn đề gì xảy ra thì trước tiên hãy xem xét bản thân mình đã làm gì để đảm bảo rằng nó không xảy ra; và nếu như đã không làm được gì thì hãy tìm cách giải quyết vấn đề đó.
Câu thành ngữ này thường được sử dụng để khuyến khích mọi người trở nên chủ động hơn trong các vấn đề cũng như thể hiện trách nhiệm của mình.
Ý nghĩa
Tiên trách kỷ hậu trách nhân quả thực là một bài học sâu sắc giúp cho bản thân mỗi người sống một cách chủ động hơn. “Trách kỷ” là cách tự vấn lại bản thân mình; nhìn nhận bản thân đã sai ở đâu và yếu kém ở đâu để có thể khắc phục. Như vậy thì bạn mới không ngừng phát triển hơn nữa cả về tư duy, nhân cách cũng như đạo đức cá nhân.
Mọi chuyện xảy ra với bạn dù là khó khăn hay thuận lợi đi chăng nữa thì hãy luôn nghĩ mình là nguyên nhân chính. Việc tự kiểm điểm lại bản thân sẽ giúp bạn có cơ hội để mình có thể tự giải quyết được khó khăn; góp phần nâng cao giá trị cho chính bản thân mình. Khi biết “tiên trách kỷ hậu trách nhân” thì bạn sẽ trở thành một người xứng đáng để người khác tôn trọng, tin tưởng và ngưỡng mộ.
Xem thêm: Quá tam ba bận là gì? Ý nghĩa thành ngữ Quá tam ba bận
Áp dụng Tiên trách kỷ hậu trách nhân như thế nào?
Trong cuộc sống hiện đại, hầu như mọi người đều sống ngược lại với câu Tiên trách kỷ hậu trách nhân. Nguyên nhân chính là bởi nỗi sợ bị quy đổ trách nhiệm; sợ nhìn nhận sự yếu kém của bản thân. Từ đó khiến chúng ta vô thức đổ lỗi cho những tác động bên ngoài. Để có thể khắc phục tình trạng này thì bạn có thể áp dụng những mẹo nhỏ dưới đây:
- Thay đổi tư duy
Khi xảy ra các vấn đề trong cuộc sống thì bạn sẽ có thói quen đổ lỗi bởi bạn luôn mang tâm lý nạn nhân; thiếu sự chủ động trong mọi tình huống. Nếu như muốn từ bỏ thói quen “trách nhân trước khi trách kỷ” thì bạn phải thay đổi chính suy nghĩ của mình.
Khi xảy ra bất kỳ vấn đề gì thì hãy tự xem vấn lại bản thân; sống có trách nhiệm với những gì mình đã làm. Bạn cần phải có suy nghĩ chủ động; không để mọi thứ xung quanh ảnh hưởng đến quyết định cũng như hành động của mình.
- Thay đổi từ ngôn từ
Bạn đã bao giờ có suy nghĩ như: “Dạo này hàng xóm ồn ào quá, mình chả học được gì cả!”; “ Dạo này trời mưa quá nên không tập thể dục” hay “Nếu bố mẹ cho con đi học thì con đã không vất vả thế này”… Đây là dấu hiệu cho những hành vi đổ lỗi mà chúng ta thường gặp phải.
Vì vậy, ngay từ lúc này bạn phải thay đổi ngay từ những điều nhỏ nhất. Bạn phải chú ý điều khiển suy nghĩ, ngôn từ của mình theo hướng tích cực. Theo thời gian thì bạn sẽ tự thay đổi được suy nghĩ, ngôn từ của mình.
Xem thêm: Lên thác xuống ghềnh nghĩa là gì? Ý nghĩa câu thành ngữ
- Thay đổi hành động
Nếu như bạn quen với việc đổ lỗi cho hoàn cảnh; đổ lỗi cho người khác thì việc bạn làm chỉ là trách móc người khác và luôn nghĩ rằng bản thân không thể tác động đến điều đó. Vì vậy mà bạn thường sẽ không thể thừa nhận điểm yếu từ phía mình và sửa chữa, khắc phục. Nếu như muốn bản thân được hoàn thiện hơn thì bạn cần phải nhìn nhận lại sự việc; tìm hiểu thật kỹ nguyên nhân và tự khắc phục điều đó để không mắc lại sai lầm đó nữa.
Như vậy bạn đã hiểu được Tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì rồi đúng không nào? Mặc dù ra đời từ thời xa xưa nhưng câu nói này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Vậy nên, khi mắc sai lầm thay vì đổ lỗi cho người khác, hãy xem xét lại bản thân mình trước nhé!
