Hình ảnh cơm độn hạt bo bo thời bao cấp là ký ức khó phai đối với nhiều người. Tuy nhiên có lẽ bạn chưa biết hạt bo là một loại hạt rất tốt với nhiều tác dụng tuyệt vời. Cùng tìm hiểu hạt bo bo là gì, cũng như tác dụng và cách dùng loại hạt này như thế nào ngay bài viết sau đây của chúng tôi nhé!
Hạt bo bo hay hạt ý dĩ là gì?
Hạt bo, cây bo bo là gì? Bo bo còn được gọi là hạt ý dĩ, dĩ mễ, cườm thảo, là một loài thực vật nhiệt đới thân thảo, có thể cao từ 1-2m. Cây bo có lá hình mác to, được trồng để lấy hạt. Hạt bo bo có hình dạng hạt nhỏ, hơi tròn, có màu trắng hoặc vàng, bên cạnh đó còn có cả hạt có màu tím, đỏ,…
Hạt bo bo ngày xưa trong thời bao cấp, hạt bo bo được xem là nguồn lương thực cứu đói quý giá đối với người dân. Cơm độn bo bo chính là món ăn cực quen thuộc với những người đã từng sống ở thời kỳ này.
Đặc điểm của hạt bo bo
Hạt bo bo sở hữu những đặc điểm cơ bản như sau:
- Là loại cây thuộc dạng cây thân thảo, thân được chia thành nhiều đốt, nhẵn bóng, không phân nhánh. Chiều cao trung bình của cây bo bo là từ 1 đến 2m.
- Lá cây mọc so le với chiều dài khoảng 10 đến 40cm.
- Hoa đực có hình dạng tương tự như bông lúa và có màu lục. Hoa cái khá cứng, có màu xanh hoặc tím, đen.
- Hạt bo bo có một lớp cứng được bao bọc bên ngoài. Hạt có hình bầu dục với màu vàng nhạt hay trắng.
- Hạt bo bo không mùi, có vị ngọt.
Hạt bo có xuất xứ từ Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Malaysia, Indonesia, Thái Lan,… Loại cây này đặc biệt ưa ẩm và mát, được trồng nhiều tại các tỉnh thành của Việt Nam như: Thanh Hóa, Nghệ An, Lai Châu, Tiền Giang, Bến Tre,…
Thường thì hạt bo được thu hái vào khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 11. Cây bobo sau khi được thu hoạch sẽ được phơi khô và đập để lấy hạt. Hạt bo sau khi được thu và phơi khô nên được bảo quản tại những nơi khô ráo, thoáng mát, tránh bị phá hoại bởi mối mọt hay côn trùng.
Các loại hạt bo bo
Tại Việt Nam hiện có 3 loại giống bo bo (ý dĩ) cụ thể như sau:
- Bo bo tẻ: Loại hạt bo bo này có màu sắc trắng tinh với kích thước lớn tầm từ 0.4 – 0.6 cm. Loại này thường được trồng để làm thức ăn và rượu.
- Bo bo cườm: Loại hạt này có đặc điểm hạt nhỏ nhưng rất cứng, không ăn được, thường dùng để xâu chuỗi hạt,…
- Bo bo nếp: Loại hạt giống này có kích thước lớn, mùi thơm, được róc vỏ, hạt chắc mẩy, vô cùng quý giá nên thường được dùng để nấu chè, sữa, ngũ cốc, cháo,…
Thành phần hóa học có trong hạt bo bo
Hạt bo có chứa rất nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe, cụ thể trong hạt bo có chứa khoảng 60% carbohydrate, gần 14% protein, 7.87% lipid. Nghiên cứu về hàm lượng chất béo có trong hạt Bo bo thì thấy hàm lượng acid béo không no chiếm tới 92.95%, thường tập trung chủ yếu ở 2 acid oleic (34.53%) và linoleic (43.08%).
Các acid này có khả năng làm giảm lượng cholesterol trong máu. Bên cạnh đó, trong hạt Bo bo ở Việt Nam còn chứa hàm lượng γ-T (một trong 7 đồng phân của vitamin E), phytosterol cao. Các chất này không chỉ có giá trị dinh dưỡng mà còn có khả năng giúp làm giảm nồng độ cholesterol hiệu quả ở trong máu.
Xem thêm: Chùm ngây là gì? Rau chùm ngây kỵ với gì? Tác dụng của chùm ngây
Công dụng của hạt bo bo
Nhờ những thành phần hữu ích có chứa trong hạt bo bo mà loại hạt này sở hữu nhiều công dụng vượt trội như:
- Hoạt chất coixenolid giúp ức chế sự phát triển và giúp ngăn ngừa bệnh ung thư phổi. Cho nên, những người thường xuyên hút thuốc hoặc bị viêm phổi nên sử dụng loại hạt này.
- Hạt ý dĩ còn có tác dụng ức chế axit béo synthase trong gan, giúp giải độc, phòng ngừa bệnh ung thư gan cực hiệu quả.
- Giúp điều trị rối loạn nội tiết tố ở phụ nữ, điều hòa kinh nguyệt, ổn định tinh thần cực hiệu quả.
- Giúp ngăn ngừa các bệnh về tiểu đường, tim mạch, hàm lượng vitamin trong ý dĩ làm giảm nồng độ cholesterol và lipoprotein có hại.
- Bảo vệ hệ tiêu hóa, ức chế tế bào ung thư dạ dày. Vì thế loại hạt này đặc biệt phù hợp với những người bị bệnh đau dạ dày dạng viêm loét.
- Thanh lọc cơ thể, đào thải độc tố, mát gan, ngăn ngừa mụn, có tác dụng giúp làm đẹp da cực hiệu quả. Loại hạt này thường phù hợp đối với những người bị nám, sạm da, mụn nhọt, trứng cá ở tuổi dậy thì.
- Có tác dụng bổ sung dưỡng chất thiết yếu đối với cơ thể, đặc biệt lợi sữa cho phụ nữ sau sinh.
Cách trồng cây bo bo không khó, bạn có thể trồng cây để sử dụng nhằm mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe cho mình. Nếu không trồng bạn có thể tìm mua hạt bo bo được bán rất nhiều trên thị trường.
Giá hạt bo bo hiện nay không quá đắt, chỉ khoảng 75.000 đến 150.000 đồng/1kg, tùy vào từng thời điểm, loại hạt cũng như đơn vị cung cấp. Để mua hạt chất lượng nhất, bạn nên chú ý chọn những đơn vị uy tín để mua hàng nhé!
Xem thêm: Cây hấp thụ nitơ ở dạng nào? Vai trò của nitơ trong cơ thể thực vật
Cách sử dụng hạt bo bo
Cách dùng hạt bo bo cũng khá đơn giản, bạn có thể dùng hạt bo bo sống để sao qua với cám. Sao cho tới khi hỗn hợp có màu vàng nhạt thì bạn sào bỏ lớp cám đi và để nguội. Bạn có thể dùng ngay hoặc bỏ vào lọ để bảo quản.
Loại hạt này có thể dùng để chế biến nhiều loại món ăn hấp dẫn khác nhau như: hạt bo bo nấu chè long nhãn, nấu cháo, canh, súp hoặc nghiền thành bột để làm bánh.
Liều dùng phù hợp: Vì hạt bo bo là lương thực thông dụng, vì thế không có quá nhiều khắt khe về công dụng, cũng như hàm lượng khi dùng. Trong quá trình sử dụng bạn cần đặc biệt chú ý đến những yếu tố như: tuổi tác, sức khỏe, tình trạng bệnh, cơ địa,…. Từ đó để có thể xác định được cho mình liều lượng phù hợp để sử dụng. Đối với người bệnh nên chú ý trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng.
Xem thêm: Địa Y là gì? Đặc điểm, cấu tạo và các loại địa y thường gặp
Hạt bo bo ngâm bao lâu?
Đặc điểm của hạt bo bo là rất cứng vì thế cần phải ngâm lâu trong nước để giúp cho hạt bo bo mềm ra mới có thể dùng được ngon. Để tiện hơn khi nấu, sau khi mua hạt về bạn hãy bỏ vào trong cái tô lớn và đổ ngập nước và ngâm trong khoảng 4 – 5 giờ.
Sau khi ngâm xong bạn hãy rửa lại hạt thêm một lần nữa cho sạch rồi mới vớt hạt ra rổ để ráo, chuẩn bị cho các công đoạn chế biến.
Những lưu ý quan trọng khi sử dụng hạt bo bo
Hạt bo bo mặc dù rất tốt, tuy nhiên khi sử dụng bạn nên đặc biệt chú ý tới những điều cơ bản sau đây:
- Hạt bo bo không phù hợp để sử dụng cho những đối tượng như: Phụ nữ có thai, người táo bón, tâm dịch khô.
- Nên ngâm hạt trong nước trước khi thực hiện chế biến. Điều này giúp hạt nấu nhanh mềm và ngon hơn.
- Hạt ý dĩ chứa nhiều chất xơ, vì thế không nên sử dụng quá nhiều để tránh tình trạng khó tiêu hóa.
- Đây là loại dược liệu kiêng kỵ đối với những người bị thận, tỳ hư.
Hy vọng với những thông tin trên đây của chúng tôi đã giúp bạn đọc trả lời được cho câu hỏi hạt bo bo là gì, cũng như công dụng, cách chế biến và những điều cần biết về loại hạt này.
