Hầu hết tất cả mọi người đều cho rằng vị kỷ là một bản tính xấu xa, cần phải bị đảo thải để xã hội tốt đẹp hơn. Quan điểm này có thực sự đúng, những phân tích chi tiết sau đây về tính vị kỷ là gì sẽ giúp chúng ta giải đáp được băn khoăn này.
Vị kỷ là gì?
Vị kỷ có nghĩa là vì mình, những người có lối sống này luôn bị thúc đẩy bởi tư lợi và ích kỷ, ngay cả khi đang thực hiện hành động mang tính “vị tha”. Việc giúp đỡ hay hỗ trợ người khác chỉ đều nhằm mục đích cá nhân, bởi điều đó có thể ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến lợi ích của họ.
Ví dụ: Có rất nhiều người bỏ tiền ra để đi làm từ thiện, tuy nhiên bao nhiêu phần trăm trong đó là xuất phát từ tình thương? Đằng sau những việc từ thiện đó là những lợi ích họ có thể nhận lại được thông qua hành động này.
Bản tính của con người thường muốn nhận được lợi từ người khác thay vì giúp đỡ ai đó một cách vô tư. Tất cả đều sống theo nguyên tắc có qua có lại, đây gọi là trao đổi.
Triết lý của những người theo chủ nghĩa vị kỷ là: “Bản thân mình mới là điều quan trọng nhất. Hạnh phúc cả chính mình mới là điều thiết yếu, mọi đau khổ, vất vả cần phải được loại bỏ trước”.
Thoạt nghe thì điều này có vẻ ấu trĩ, nhưng nếu ta kiểm tra suy nghĩ của chính mình có thể thấy được rằng phần lớn hành vi mà bản thân mình thực hiện đều vì “hạnh phúc của tôi trong thời điểm này là quan trọng”.
Tình yêu vị kỷ là gì?
Tình yêu vị kỷ là tình yêu xuất phát từ bản ngã, luôn nghĩ đến bản thân mình đầu tiên và chỉ muốn dành những lợi ích cho riêng mình. Đó là việc khi yêu một người nhưng lại biến người đó thành sở hữu của mình.
Kiểm soát đối phương, đặt điều kiện để đối phương làm theo ý thích hay phục vụ lợi ích của mình. Tình yêu vị kỷ có nhiều cấp độ, đôi khi cũng có thể có sự xen kẽ giữa vị kỷ và vị tha.
Xem thêm: Đáo để là gì? Đáo để là khen hay chê? Thế nào là 1 người đáo để?
Người vị kỷ tốt hay xấu?
Việc sống mà chỉ biết cho riêng bản thân mình thì chắc chắn là điều không tốt. Nếu như trong xã hội này ai cũng chỉ biết sống cho riêng mình mà không biết sẻ chia, không có lòng nhân ái thì xã hội này sẽ chẳng còn tình người.
Nhưng nếu như chúng ta nhìn nhận khách quan hơn, cũng như xem xét ở nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau thì sẽ thấy đôi khi cuộc sống sẽ có những lúc cần phải vị kỷ.
Vị kỷ là một trong những nguyên nhân giúp tạo ra sự trao đổi, qua việc trao đổi mà mọi người có được thứ mà mình muốn. Bởi vậy mà mọi người mới tập trung vào một điều tốt nhất. Con người sống sót không nhờ vào lòng thương mà là đánh trúng được vào tâm lý vị kỷ của người khác.
Ví dụ, bạn dùng tiền để mua bánh là quá trình trao đổi giữa hai bên mà tiền là công cụ trung gian để giao dịch. Bạn hoàn toàn có thể học để tự làm bánh, tại sao bạn lại phải dùng tiền để mua? Đơn giản vì bạn không muốn mất thời gian, công sức vào công việc này.
Người vị lý sẽ không làm ra những điều gây ảnh hưởng đến bản thân. Người có nhiều khả năng họ sẽ làm việc xấu để nhằm bảo vệ bản thân hay gia đình khi cần thiết.
Ngoài ra, vị kỷ có nghĩa là luôn vì tư lợi cá nhân, nên mọi việc họ làm sẽ luôn vì bản thân mình trước tiên. Vì thế, trước mọi việc làm, hành động họ sẽ phải cân nhắc rất nhiều để đảm bảo bản thân mình không bị tổn hại trong cả ở hiện tại và tương lai. Chắc chắn họ sẽ không nguy hiểm để làm những việc như trộm cắp, buôn ma túy,… bởi hơn ai hết họ nhận thức rõ những việc phạm pháp luật sẽ không bền vững.
Xem thêm: Sĩ diện là gì? Sĩ diện tốt hay xấu? Cách bỏ tính sĩ diện
Biểu hiện của người vị kỷ qua các ví dụ cụ thể
Trước hết ta sẽ xét ví dụ về một người ăn xin: Đứng trước một cửa hàng quần áo nữ là một cặp đôi, bên cạnh người đàn ông là cô bạn gái rất xinh đẹp. Vậy người ăn xin sẽ chọn ai để xin? Chắc chắn là chàng trai, vì bên cạnh chàng trai là cô gái xinh đẹp, anh ta chắc chắn sẽ cho người ăn xin một số tiền.
Việc anh chàng kia cho tiền người ăn xin có thực sự vì lòng thương hại không hay chỉ đơn giản là để bảo vệ hình ảnh của một người đàn ông ga lăng, phong độ. Có thể thấy, người ăn xin đã đánh đúng vào tâm lý vị kỷ của người khác vô cùng tự nhiên.
Qua ví dụ này ta đã có thể thấy được những biểu hiện cơ bản ở người vị kỷ, hị làm việc gì cũng sẽ đều vì lợi ích của bản thân, ngay cả với hành động tưởng chừng đến từ lòng vị tha.
Xem thêm: Vô cảm là gì? Nguyên nhân, biểu hiện của người vô cảm
So sánh sự khác biệt cơ bản giữa vị kỷ và vị tha
Lòng vị tha thuần túy là sự hy sinh vì người khác mà không cần phải được đền bù hay trả ơn hoặc nhận lại bất cứ điều gì đó. Nói đơn giản là sự cho đi mà không cần phải được báo đáp. Người vị tha luôn nhìn người khác bằng lòng tốt, luôn đặt mình vào vị trí của người khác để có thể hiểu và cảm thông.
Những người vị tha luôn biết nghĩ cho mọi người, cho nên họ có thể dễ dàng tha thứ cho lỗi lầm của người khác.
Đối với người vị kỷ thì khác, họ chỉ biết đến lợi ích của bản thân mình, luôn đặt lợi ích của mình lên trên hết. Mọi việc làm hay sự hỗ trợ ai cũng chỉ vì nhằm để mang lại lợi ích trực tiếp hoặc gián tiếp cho bản thân mà thôi. Hoàn toàn không xuất phát từ lòng tốt nhưng những người vị tha.
Và nếu như họ bị ai đó làm tổn thương thì sẽ không dễ dàng để tha thứ cho người đó.
Như vậy, bài viết hôm nay chúng ta đã cùng nhau làm rõ khái niệm vị kỷ là gì, từ đó để có được cái nhìn toàn diện hơn về nét tính cách này. Vị kỷ không hoàn toàn là xấu xa, tuy nhiên bạn chỉ nên “vị kỷ” đúng lúc, đúng chỗ. Bởi xã hội này nếu ai cũng chỉ biết sống vì bản thân mình thì cuộc sống này sẽ mất đi giá trị, ý nghĩa và tình thương giữa con người với con người.
