Tỉ lệ bản đồ là một phần kiến thức cơ bản của môn Địa lý, muốn đọc được các bản đồ Địa Lý chúng ta phải nắm chắc nội dung này. Vậy hãy cùng thapgiainhietliangchi.com đi tìm hiểu xem tỉ lệ bản đồ là gì, ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ là gì và cách tính tỉ lệ bản đồ lớp 4 qua bài viết dưới đây nhé!
Tìm hiểu tỉ lệ bản đồ là gì?
Tỉ lệ bản đồ là gì?
Trước khi đi tìm hiểu xem tỉ lệ bản đồ là gì, chúng ta phải nắm được khái niệm bản đồ. Bản đồ là hình thu nhỏ tương đối chính xác của một khu vực nào đó hay toàn bộ địa cầu. Một bản vẽ đơn giản thể hiện được không gian, địa điểm và hiển thị những thông số liên tục đối với môi trường xung quanh có liên quan trực tiếp đến địa điểm đó.
Trong bài học “ Tỉ lệ bản đồ lớp 4” đã định nghĩa tỉ lệ bản đồ như sau: Tỉ lệ bản đồ chính là tỉ số giữa một khoảng cách đo trên tấm bản đồ so với khoảng cách đo ngoài thực tế.
Nói cách khác, tỉ lệ bản đồ thể hiện mức độ thu nhỏ khoảng cách giữa hình ảnh trên bản đồ so với thực tế trên mặt đất, tỷ lệ bản đồ càng lớn thì độ chi tiết của nội dung bản đồ sẽ càng lớn và ngược lại.
Thông thường ở mỗi bản đồ, tỉ lệ đó sẽ được đặt phía dưới tên bản đồ. Dựa vào đó, người xem sẽ biết được mức độ thu nhỏ của vị trí đó so với ngoài thực tế. Đồng thời, hỗ trợ việc đo đạc khoảng cách, tính diện tích và nắm các thông số trên bản đồ dễ dàng hơn.
Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ là gì?
Bản đồ nào cũng sẽ có ghi tỉ lệ bản đồ ở phía dưới hay ở góc bản đồ. Dựa vào tỉ lệ bản đồ đó chúng ta có thể biết được các khoảng cách trên bản đồ đã được thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực tế của chúng trên thực địa.
Ký hiệu tỷ lệ bản đồ
Ký hiệu tỉ lệ của bản đồ có dạng 1: M trong đó M cho biết khoảng cách thực tế gấp bao nhiêu lần tương ứng so với khoảng cách trên bản đồ.
Tỷ lệ bản đồ chính xác hơn và tương ứng với số M nhỏ. Bản đồ tỷ lệ nhỏ sẽ ít chi tiết hơn và có số M cao hơn.
Các dạng biểu thị của tỉ lệ bản đồ chi tiết
Tỉ lệ bản đồ sẽ được biểu thị dưới 2 dạng sau đây:
- Tỉ lệ số: Thể hiện dưới dạng phân số, với tử số luôn là 1 còn mẫu số càng lớn thì tỉ lệ bản đồ càng nhỏ và ngược lại.
Ví dụ: tỷ lệ 1:100.000 có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương ứng với thực tế là 100.000cm hoặc 1000m (1km).
Bản đồ tỉ lệ 1/500 là gì? Có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương ứng với thực tế là 500cm hoặc 5m.
Bản đồ tỉ lệ 1/1000 là gì? Có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương ứng với thực tế là 1000cm hoặc 10m.
Bản đồ tỉ lệ 1/2000 là gì? Có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương ứng với thực tế là 2000cm hoặc 20m.
- Tỉ lệ thước: Là tỉ lệ được vẽ cụ thể dưới dạng một thước đo có tính sẵn. Mỗi đoạn thước sẽ ghi số đo cụ thể tương ứng với ngoài thực tế.
Tỷ lệ bản đồ có liên quan trực tiếp đến mức độ mà các đối tượng địa lý được thể hiện trên bản đồ. Tỷ lệ càng lớn, bản đồ càng chi tiết và được phân theo những dạng tiêu chuẩn như sau:
- Bản đồ tỷ lệ lớn: tỉ lệ trên 1: 200.000
- Bản đồ cỡ trung bình: tỉ lệ sẽ từ 1: 200.000 cho đến 1:1.000.000.
- Bản đồ tỷ lệ nhỏ: tỉ lệ dưới 1:1.000.000
Xem thêm: Nam á có các kiểu cảnh quan nào? Tổng hợp chi tiết
Cách tính tỉ lệ bản đồ lớp 4
Sau khi đọc xong định nghĩa tỉ lệ bản đồ là gì chắc hẳn bạn cũng đã có thể tính được tỉ lệ bản đồ. Cách tính tỉ lệ bản đồ rất đơn giản, thapgiainhietliangchi.com sẽ cho các bạn một vài ví dụ và đưa ra công thức tính tỉ lệ bản đồ lớp 4 như sau.
Đề bài:
- Dựa vào bản đồ ở trên, bạn hãy tính ra khoảng cách thực theo đường chim bay, từ khách sạn Hải Vân cho đến khách sạn thu Bồn, và từ khách sạn hòa Bình cho đến khách sạn Sông Hàn. Biết tỉ lệ bản đồ là 1:7500.
- Tương tự hãy đo và tính chiều dài đoạn đường Phan Bội Châu (bắt đầu từ Trần Quý Cáp đến đường Lý Tự Trọng).
Cách tính:
- Dùng thước đo trên bản đồ thì từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn Thu Bồn là 5,5 cm. Ta có tỉ lệ bản đồ ở đây là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thực địa từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn Thu Bồn sẽ là: 5,5cm x 75000 = 41250 cm = 412,5 m.
- Tương tự như trên, từ khách sạn Hòa Bình đến khách sạn Sông Hàn: Ta đo được trên bản đồ khoảng cách là 4.0cm. Tỉ lệ bản đồ là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thực địa sẽ là: 4,0cm x 7500 = 30000 cm = 300 m.
Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ trong đời sống thực tiễn
– Chỉ dẫn đường trên bộ, trên biển và trên không.
– Tỉ lệ bản đồ là tài liệu vô giá trong lĩnh vực quân sự (giúp cung cấp thông tin về địa hình để lập nên bản đồ tác chiến)
– Trong các lĩnh vực như công nghiệp, xây dựng, giao thông,… tỉ lệ bản đồ dùng để khảo sát, quy hoạch, đặc biệt là trong bản đồ địa hình tỷ lệ lớn.
– Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉ lệ bản đồ được sử dụng trong việc quy hoạch, quản lý đất đai, quy hoạch và phân vùng hay xây dựng hệ thống thủy lợi,…
– Trong lĩnh vực giáo dục, nó là đồ dùng trực quan để dạy và học địa lý, lịch sử. Bản đồ còn là công cụ để tuyên truyền và quảng bá nhằm nâng cao trình độ văn hóa chung của nhân dân.
– Trong tình hình kinh tế xã hội phát triển như hiện nay, nó là một công cụ cần thiết trong ngành du lịch. Bản đồ là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc hoạch định hướng phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, mỗi ngành nghề kinh tế – xã hội.
Bài viết trên là những nội dung liên quan đến tỉ lệ bản đồ là gì? Tỉ lệ bản đồ là phần kiến thức quan trọng không chỉ trong Địa lý, Toán học mà được ứng dụng rộng rãi trong thực tiễn. Chính vì vậy, bạn đọc có thể tìm hiểu thêm để hỗ trợ việc học tập và tính toán được chính xác hơn. Hi vọng qua bài viết trên mọi người sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé.
