Thơ mới là gì? Phong trào thơ mới là gì? Vào đầu thập niên 1930, văn hóa Việt Nam đã diễn ra sự đổi mới trong thơ ca rất mạnh mẽ. Từ đó, có sự xuất hiện của làn sóng thơ mới với nhiều đặc điểm độc đáo. Để hiểu rõ hơn về những nội dung này đừng bỏ lỡ bất kỳ nội dung thông tin nào có trong bài viết dưới đây.
Thơ mới là gì? Phong trào thơ mới là gì?
Thơ mới là thuật ngữ xuất hiện trong chương trình Ngữ văn lớp 8. Phong trào này bắt đầu xuất hiện vào từ đầu thế kỷ XX, khi đó các nhà thơ thường có xu hướng “đoạn tuyệt” với thể loại thơ cũ; vì sự gò bó cả trong nội dung và hình thức. Điều này được ví như một cuộc cách mạng giải phóng thơ ca ra khỏi những ràng buộc lỗi thời.
Thơ mới là trào lưu chịu ảnh hưởng từ phép tu từ, thanh vận của thơ hiện đại phương Tây. Thơ mới ra đời và phát triển dựa trên sự cấp thiết của sự hiện đại hóa thi ca truyền thống; dần dần trở thành một hiện tượng trong khu vực các nước Châu Á.
Hiểu một cách đơn giản, phong trào thơ mới chính là cuộc cách mạng giải phóng thơ ca ra khỏi các luật lệ, quy định cũ đã lỗi thời. Bên cạnh đó, cái tôi cá nhân, cái chủ quan đã được đặt vào trung tâm của thơ ca, cho người phép bộc lộ mọi cung bậc, cảm xúc, tình cảm cá nhân của mình.
Hoàn cảnh gia đời của thơ mới như thế nào?
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, nước Pháp cai trị Việt Nam. Pháp đã đẩy mạnh phong trào khai phá thuộc địa và vô tình đẩy nhanh văn hóa của phương Tây vào Việt Nam. Khi đó nhiều nhà thơ đã phải công nhận sự gò bó trong các luật thơ cũ.
Cho đến năm 1924-1925, cuốn tiểu thuyết của Hoàng Ngọc Phách với nội dung nói về mối tình Đạm Thủy – Tố Tâm, đã gây sóng gió trong giới học sinh, thanh niên thành thị; khi đó tình yêu nam nữ thời đó chưa vượt qua được rào cản của xã hội phong kiến. Năm 1928, khi dịch bài thơ La cigale et la fourmi (Con ve và con kiến) của La Fontaine sang tiếng Việt, Nguyễn Văn Vĩnh cũng đã phá vỡ vẫn điệu niêm luật, số câu của thơ cũ.
Tháng 3/1932, bài thơ “Tình già” của tác giả Phan Khôi đã ra mắt lần đầu tiên trên báo Phụ nữ tân văn số 122 với tiêu đề “Một lối thơ mới trình chánh giữa làng thơ” đã tạo được tiếng vang và được xem là mở đầu cho phong trào Thơ mới. Ngay sau đó, có nhiều cuộc tranh luận gay gắt giữa lối thơ mới và thơ cũ, và cho đến năm 1941 mới chấm dứt. Và mở ra một thời kỳ vàng son của văn học Việt Nam với tên gọi quen thuộc đó là Phong trào thơ mới.
Các giai đoạn của phong trào thơ mới 1932 đến 1945
Các giai đoạn thơ mới được chia như sau:
Giai đoạn từ 1932 – 1935
Đây là giai đoạn mở đầu đánh dấu cho sự chớm nở của phong trào thơ mới. Trong đó vẫn có sự đấu tranh gay gắt của 2 trường phái thơ là thơ Đường và thơ mới. Sau bài khởi xướng của Phan Khôi, hàng loạt các nhà thơ như: Thế Lữ, Huy Thông, Lưu Trọng Lư, Vũ Đình Liên đã liên tiếp công kích thơ Đường luật, bỏ niêm, luật, bỏ điển tích, sáo ngữ,…
Trong giai đoạn này, nhà thơ Thế Lữ là người tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới với tập thơ “Mấy vần thơ (1935)”. Bên cạnh đó, các nhà thơ khác cũng đã tích cực góp mặt trong giai đoạn này: nhà thơ Lưu Trọng Lư, Vũ Đình Liên, Nguyễn Nhược Pháp.
Giai đoạn 1936 – 1939
Trong giai đoạn này, thơ mới đã chiếm ưu thế hơn so với thơ cũ trên nhiều phương diện nhất là thể loại. Những nhà thơ có tên tuổi lớn đã xuất hiện ở giai đoạn này như: Xuân Diệu (Tập Thơ thơ 1938), Bích Khê (Tinh huyết – 1939), Hàn Mạc Tử (Gái quê 1936, Đau thương – 1937), Chế Lan Viên (Điêu tàn – 1937),…
Phong trào thơ mới đã phát triển mạnh mẽ và có nhiều nhà thơ tên tuổi đã thể hiện được tài năng nghệ thuật đặc sắc, cũng như làm nổi bật cái tôi cá nhân ở giai đoạn này.
Xem thêm: Văn diễn dịch là gì? Song hành, Quy nạp là gì? Ví dụ, cách viết
Giai đoạn 1940 – 1945
Ở giai đoạn này, thơ mới đã bắt đầu xuất hiện nhiều khuynh hướng khác nhau. Nhưng về cơ bản vẫn giữ được các nét đặc trưng của thơ mới trong giai đoạn đầu. Trong thời kỳ này, đã xuất hiện một số nhà thơ cổ súy cho việc ăn chơi, hưởng thụ trong thời thế loạn lạc.
Giai cấp tiểu tư sản thành thị, một số bộ phận trí thức đã không còn giữ được tư tưởng độc lập của mình và chạy theo giai cấp tư sản. Với thân phận của người dân mất nước, đang bị chế độ xã hội thực dân o ép, họ vẫn luôn sẵn sàng đứng lên để đón nhận những luồng gió khác nhau thổi đến.
Đặc điểm của phong trào thơ mới như thế nào?
Đặc điểm thơ mới có một số điểm nổi bật sau:
- So với thơ ca trung đại, nội dung của thơ mới tự do hơn, không bị hạn chế số câu, số chữ, chịu ảnh hưởng của thơ ca phương Tây. Trong bài thơ được chia thành nhiều khổ, không bị hạn chế bởi số khổ thơ. Cách thức gieo vần, điệp vần của các thơ mới cũng khá phong phú.
- Trong thơ mới luôn thể hiện một cuộc cách mạng trong tư duy thơ, luôn đặt cảm xúc, cái tôi cá nhân ở trung tâm bài thơ. Đó là sự giao thoa hài hòa giữa thế giới nội tâm của chủ thể với ngoại cảnh. Điều này được thể hiện qua những biện pháp nhân hóa trong thơ mới, giúp cho ngoại cảnh có cảm xúc giống như con người.
- Thơ mới phản ánh được cảm xúc chân thực của cá nhân, chủ thể trước cách mạng. Đó thường là cảm xúc cơ đơn, lạc lõng trong tình yêu và tâm hồn của con người.
- Thơ mới thể hiện sự đối lập về tình cảm giữa tâm hồn và thế giới ngoại cảnh. Vì vậy, trong phong trào thơ mới đã hình thành 1 khát vọng đó là khát vọng được giải thoát và thoát ly thực tại.
- Bên cạnh đó, thơ mới thể hiện tình yêu với cuộc sống, tình yêu đôi lứa, hạnh phúc và khát vọng.
- Các bài thơ trong phong trào thơ mới mang đậm tính dân tộc sâu sắc, thể hiện tấm lòng, ý chí của con người Việt Nam trước thời buổi nước mất nhà tan. Có thể nói, tinh thần thơ mới của các nhà thơ luôn luôn ấp ủ lòng yêu nước, khát khao độc lập – tự do.
Xem thêm: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội là gì? Tác dụng, ví dụ
Những bài thơ mới hay nhất ra đời đầu tiên là gì?
Các tác phẩm thơ mới ra đời đầu tiên được nhóm “Tự lực văn đoàn” bình luận là “đọc lên nó lủng củng, trục trặc, lại có vẻ ngơ ngẩn”. Khi đó, giáo sư Hoàng Như Mai cho rằng “bây giờ không ai kể nó ra nữa vì nó bội bạc và vì nó dở”.
- Một đoạn trong bài “Tình già” của Phan Khôi đã viết như sau:
…Ôi đôi ta tình thương nhau thì vẫn nặng, mà lấy nhau hẳn đà không đặng.
Để đến nỗi tình trước phụ sau, chi cho bằng sớm liệu mà buông nhau…
- Một đoạn trong bài “Tiếng Thu” của Lưu Trọng Lư viết:
Em không nghe rạo rực
Hình ảnh kẻ chinh phu
Trong lòng người cô phụ
- Một đoạn trong bài “Hai cô thiếu nữ” của Nguyễn Thị Manh Manh:
Hai cô thiếu nữ đi ra đồng
(Một cô ở chợ, một cô ở đồng)
Hai cô thiếu nữ đi ra đồng
Một mảnh lụa hồng, một vóc vải đen
Hai cô rủ nhau đi xuống đầm
(Cô đi chân không, cô đi dép đầm)
Hai cô rủ nhau đi xuống đầm
Bóng lụa hồng tách bóng vải thâm…
Xem thêm: Liên kết câu và liên kết đoạn văn là gì? Ví dụ về liên kết câu
Những tác giả nào thuộc phong trào thơ mới?
Dưới đây là những nhà thơ và các tác phẩm tiêu biểu trong phong trào thơ mới:
- Xuân Diệu: Lời kỹ nữ, vội vàng, nguyệt cầm,…
- Thế Lữ: Nhớ rừng, cây đàn muôn điệu, …
- Huy Cận: Ngậm ngùi, tràng giang…
- Hàn Mặc Tử: Đây thôn Vĩ Dạ, mùa xuân chín…
- Lưu Trọng Lư: Tiếng thu,…
- Chế Lan Viên: Thu…
- Nam Trân: Đẹp và Thơ – Cô gái Kim Luông…
- Phạm Huy Thông: Tiếng địch sông Ô…
- Tế Hanh: Quê hương…
- Vũ Đình Liên: Ông đồ…
- Nguyễn Nhược Pháp: Chùa Hương…
- Nguyễn Bính: Mưa xuân…
- Thâm Tâm: Tống biệt hành…
- Đoàn Phú Tứ: Màu thời gian…
- Vũ Hoàng Chương: Say đi em…
Có thể thấy, phong trào thơ mặc dù chỉ mới xuất hiện trong thời gian ngắn; nhưng đã tạo nên ánh sáng vô cùng rực rỡ. Sự xuất hiện của thơ mới tạo thành tiền đề cho nền văn học cách mạng sau này phát triển hơn.
Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về thơ mới là gì, đặc điểm, nguồn gốc, cũng như các nhà thơ nổi tiếng trong thời kỳ này. Hãy thường xuyên truy cập thapgiainhietliangchi để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới nhé.
