Lực lượng sản xuất là yếu tố quan trọng tác động đến sự thay đổi của quan hệ sản xuất. Để hiểu rõ hơn về lực lượng sản xuất là gì mời bạn đọc cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây!
Lực lượng sản xuất là gì triết học?
Lực lượng sản xuất là sự kết hợp giữa người lao động với tư liệu sản xuất để tạo nên được sức sản xuất nhất định. Sự kết hợp này có khả năng làm biến đổi đối tượng vật chất của tự nhiên theo nhu cầu của con người, xã hội trong những thời kỳ nhất định.
Các yếu tố để cấu thành lực lượng sản xuất bao gồm: người lao động và tư liệu sản xuất.
Người lao động là chủ thể tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, quyết định sự phát triển của sản xuất. Trong khi đó thì tư liệu sản xuất là điều kiện cần của quá trình sản xuất vật chất.
Nếu như không có con người biết chế tạo, dùng công cụ lao động để tác động vào giới tự nhiên thì sẽ không có được quá trình sản xuất vật chất.
Ví dụ về lực lượng sản xuất
Ví dụ về 1 nhà máy sản xuất ô tô, tại nhà máy này thì lực lượng sản xuất bao gồm những yếu tố vật chất, tinh thần. Tư liệu sản xuất gồm những phương tiện sản xuất như máy móc, nguyên liệu, linh kiện, dây chuyền lắp ráp.
Còn người lao động là các công nhân làm việc trong nhà máy bao gồm cả kỹ sư thiết kế, kỹ thuật viên vận hành máy, cho tới công nhận lắp ráp. Lực lượng sản xuất cùng nhau tạo ra những chiếc ô tô như một sản phẩm cuối cùng.
Vai trò của lực lượng sản xuất
Trong bất cứ xã hội nào việc tạo ra của cải vật chất cho xã hội cần có tư liệu sản xuất, cùng người lao động. Con người không có khả năng tạo ra được của cải vật chất để thỏa mãn nhu cầu nếu như không có công cụ sản xuất phục vụ cho quá trình lao động. Vậy nên lực lượng sản xuất đóng vai trò rất to lớn như:
- Là phương tiện để tiến hành sản xuất vật chất cho xã hội, đối với trình phát triển nhân loại, để có thể thỏa mãn nhu cầu cơ bản của mình con người cần phải chế tạo ra các công cụ lao động (tư liệu lao động), tư liệu sản xuất, lực lượng sản xuất.
- Lực lượng sản xuất quyết định sự biến đổi về mọi mặt của đời sống, sự phát triển xã hội. Lực lượng sản xuất còn là một bộ phận cấu thành nên các phương thức sản xuất, chúng là nền tảng, cơ sở, tiền đề đối với sản xuất.
- Lực lượng sản xuất phát triển làm xuất hiện sự phân công lao động trong xã hội, giúp năng suất lao động tăng, bắt đầu có được sự dư thừa sản phẩm sản xuất.
Sự ra đời của chế độ tư hữu và giai cấp trong xã hội là do sự dư thừa sản phẩm sản xuất. Sự phát triển của lực lượng sản xuất cũng là 1 trong những nguyên nhân làm xuất hiện giai cấp trong xã hội.
Lực lượng sản xuất đóng vai trò quan trọng đối với sản xuất xã hội và tiến trình phát triển lịch sử loài người. Vấn đề phát triển lực lượng sản xuất luôn được coi trọng, đề cao dù trong bất kỳ tiến trình phát triển nào của xã hội.
Yếu tố nào là quan trọng nhất trong lực lượng sản xuất?
Đối với quá trình sản xuất thì công cụ lao động ảnh hưởng đến đối tượng lao động để tạo ra của cải vật chất. Cũng từ đây mà tư liệu lao động hoàn thiện để có thể đạt được năng suất lao động cao hơn.
Đối với tư liệu lao động, thì công cụ lao động là yếu tố quan trọng nhất. Khi công cụ lao động đạt đến trình độ tự động hoá chúng lại có vai trò đặc biệt quan trọng hơn.
Công cụ lao động được ví như là thước đo trình độ chinh phục tự nhiên của con người.
Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất có quan hệ gì?
Giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất có mối quan hệ thống nhất biện chứng, phụ thuộc và ràng buộc lẫn nhau tạo thành quá trình sản xuất của xã hội. Đối với quá trình sản xuất thì lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là 2 mặt tất yếu, trong đó lực lượng sản xuất là nội dung vật chất của quá trình sản xuất, còn quan hệ sản xuất là hình thức kinh tế của quá trình này.
Quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất cùng tồn tại, chúng quy định lẫn nhau, thống nhất với nhau. Đối với mọi quá trình sản xuất của xã hội đây là yếu tố tất yếu và phổ biến.
Cả 2 yếu tố này đều được tuân theo nguyên tắc khách quan như sau: Quan hệ sản xuất phụ thuộc vào thực trạng phát triển của lực lượng sản xuất, điều này sẽ tùy vào từng giai đoạn của lịch sử. Quan hệ sản xuất chỉ là hình thức kinh tế của quá trình sản xuất, trong khi đó thì nội dung vật chất, kỹ thuật của quá trình này chính là lực lượng sản xuất.
Lực lượng sản xuất theo từng giai đoạn ở Việt Nam
Ở thời kỳ trước đổi mới
Trong giai đoạn này thì lực lượng sản xuất còn thấp, cũng chưa có nhiều điều kiện cho việc phát triển. Lao động chủ yếu là hoạt động ở trong lĩnh vực nông nghiệp, dựa vào những kinh nghiệm của người xưa để lại. Bên cạnh đó thì tư liệu sản xuất và công cụ lao động rất lạc hậu, thô sơ.
Sau khi giải phóng, bước vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng và Nhà nước đặc biệt nhấn mạnh vai trò của quan hệ sản xuất. Từ đó dẫn đến chủ trương quan hệ sản xuất cần đi trước nhằm để mở đường, cũng như tạo nên động lực đối với sự phát triển của lực lượng sản xuất.
Ở thời kỳ sau đổi mới
Tại Đại hội Đảng lần thứ VI diễn ra vào năm 1986 đã thực hiện chủ trương đổi mới phương thức quản lý kinh tế. Cột mốc này đặc biệt quan trọng đối với quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng về việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, thể hiện ở việc nhận thức, cũng như vận dụng quy luật phù hợp giữa trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra nhiều biện pháp cùng các chủ trương nhằm để đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa để phát triển lực lượng sản xuất và ban hành nhiều chính sách, pháp luật để nhằm hoàn thiện các mặt của quan hệ sản xuất theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Hy vọng với những thông tin chi tiết về lực lượng sản xuất là gì mà chúng tôi mang đến trên đây đã giúp bạn đọc có cái nhìn đầy đủ, khách quan nhất về vấn đề này. Từ đó hiểu được sự phát triển kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ cụ thể.
