Trong các loài chuối, chuối hột được đánh giá là có hương vị kém hơn cả, nhưng lại được dùng như một vị thuốc phổ biến từ lâu đời trong y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian. Vậy chuối hột có tác dụng gì? Hãy cùng thapgiainhietliangchi.com đi tìm hiểu ngay về loại chuối này trong bài viết sau đây.
Tìm hiểu chung về chuối hột
Chuối hột là gì?
Chuối hột hay còn có tên gọi khác là chuối chát…Có tên khoa học là Musa balbisiana Colla. Là một loài thực vật thuộc họ Chuối – Musaceae.
Đặc điểm sinh trưởng và thu hái của chuối hột
Chuối hột có nguồn gốc từ cây hoang dại. Phân bố tự nhiên ở một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Malaysia…Tại Việt Nam, bên cạnh cây trong tự nhiên được gọi là chuối hột rừng thì cây đã được trồng trọt từ lâu đời ở các tỉnh từ miền núi, trung du cho đến đồng bằng… thường được dùng để lấy lá gói bánh, quả chín có thể ăn được, hạt thì làm thuốc.
Loài thực vật này rất dễ sống, có thể mọc được ở các góc vườn, dưới bóng các cây ăn quả khác, thậm chí là ngay cạnh các gốc tre cằn cỗi. Chuối hột là loại cây ưa ẩm, có sức sống mạnh mẽ, chịu bóng râm. Hằng năm từ gốc cây mẹ sẽ mọc ra 1-3 cây chồi (cây con).
Tất cả các bộ phận của cây chuối hột từ thân rễ, thân, lá cho đến hoa, quả, hạt đều được dùng. Thân rễ, thân và lá ta thu hái quanh năm, dùng tươi hay phơi khô. Hoa và quả chuối hột phải thu hái đúng vào mùa sinh sản của cây. Dùng khi còn tươi hay phơi, sấy khô.
Mô tả toàn bộ cây chuối hột
Chuối hột là loại cây thảo lớn, có thân rễ thường được gọi là củ chuối. Thân mọc thẳng chính là phần thân giả do các bẹ lá to mọc ốp vào nhau tạo thành, thường cao 2- 4 m, to có màu xanh.
Lá mọc tụ tập ở ngọn, có chiều dài 1m hoặc hơn. Cuống lá mập mọng nước hình máng, gân giữa của lá lồi lên ở mặt dưới, gân phụ song song sát nhau.
Cụm hoa chuối hột mọc ra từ giữa thân giả lại chính là thân thật. Thành bông dài được bao bọc bởi nhiều lá bắc màu đỏ thẫm, trong mỗi lá bắc sẽ có nhiều hoa xếp đều đặn với nhau thành hai hàng mà khi quả to ra, lá bắc rụng đi, ta gọi là nải chuối. Bao hoa gồm có đài tràng và nhị, bầu hạ.
Quả chuối hột mọng to, có 5 cạnh, thịt quả nạc, có hạt màu đen đường kính khoảng 4-5 mm. Các bộ phận được dùng làm thuốc chính là quả, củ, thân.
Thành phần hóa học của cây chuối hột
- Lá bắc của chuối hột có chứa anthocyanin. Trong đó, delphinidin và cyanidin là các anthocyanidin chính.
- Vỏ quả chuối hột chứa enzym polyphenol oxidase.
- Hạt chứa chất musabalbisian A, B, C.
- Trong hạt chuối hột có các chất như: saponin, coumarin, tanin, flavonoid anthocianosid và hợp chất uronic, tinh dầu, phytosterol…
- Ngoài ra trong vị thuốc chuối hột còn chứa Serotinin và nore-pinephrin là hai hợp chất quan trọng về mặt sinh lý. Bên cạnh đó là dopamin và một catecholamin chưa thể xác định.
Ngoài các thành phần chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe như: đường, sinh tố, chất xơ, trong chuối hột xanh còn có chứa một hàm lượng lớn chất tanin, vì vậy chuối hột khi còn xanh có vị chát nhiều hơn là ngọt.
Chuối hột có tác dụng gì?
Chuối hột có tính vị: Vị ngọt, chát, tính bình. Quy kinh: Tỳ, Phế, Can. Do đó, tác dụng của chuối hột là giải độc, lương huyết (làm mát), lợi tiểu, giảm đau bụng hay sát trùng. Chuối hột rừng có tác dụng gì? Tác dụng của chuối hột rừng cũng tương tự như cây chuối hột nhà, tuy nhiên tường được ưa chuộng dùng làm vị thuốc hơn vì được cho là mọc ở rừng nên chuối rừng sẽ an toàn hơn và khỏe mạnh hơn chuối trồng ở vườn nhà.
Cụ thể từng bộ phận của cây chuối hột có tác dụng như sau:
- Thân cây chuối hột có tác dụng gì? Thân và lá của chuối hột có thể sắc lên uống, uống nước chuối hột có tác dụng gì? Nước sắc thân và lá chuối hột có tác dụng giúp lợi tiểu, chữa phù thũng.
- Nước hãm từ củ chuối hột uống mát, tiêu khát, giúp giải độc, kích thích hệ tiêu hóa.
- Lá màu đỏ bao bọc buồng chuối và hoa hay còn được gọi là lá bắc sắc lên uống dùng làm thuốc bổ, mát phổi, tiêu độc.
- Còn uống nước quả chuối hột có tác dụng gì? Quả chuối hột có tác dụng chữa bệnh đái tháo đường, viêm thận, tăng huyết áp và trị sỏi thận.
Cách sử dụng chuối hột khô và một số bài thuốc chữa bệnh từ chuối hột
Cách sử dụng cây chuối hột
Tùy thuộc vào mục đích sử dụng khác nhau và từng bài thuốc mà ta có thể dùng dược liệu này với nhiều cách khác nhau.
Sau khi được thu hái, ta mang dược liệu chuối hột về rửa sạch. Có các cách cách sử dụng khác nhau như cách ngâm chuối hột chín với rượu, cách ngâm rượu chuối hột tươi hoặc phơi khô hoặc sấy khô để ngâm rượu. Cũng có thể sắc thành nước thuốc hoặc nấu thành cao. Đắp thuốc vào những vị trí đang cần trị bệnh.
Một số cách sử dụng chuối hột như:
- Lá dùng để gói bánh tét, bánh chưng sẽ tốt hơn lá các loài chuối khác.
- Quả xanh có thể ăn chung với nước mắm, mắm tôm.
- Bắp chuối dùng làm gỏi ăn.
- Quả chuối hột chín dùng ăn, ngâm rượu để trị bệnh đường ruột.
- Quả chuối hột xanh được sử dụng để trị sỏi đường tiết niệu.
- Củ chuối hột có thể dùng để đắp trị bỏng lửa.
Tác dụng của chuối hột qua một số bài thuốc chữa bệnh
Chữa sỏi thận: Ta dùng quả chuối hột đã già nhưng còn xanh (để cả vỏ) 7 quả, thái mỏng, đem phơi khô, sao vàng, hạ thổ sau đó mang sắc với ba bát nước ăn cơm, đến khi còn 1 bát, uống lúc còn nóng khi đã ăn no. Mỗi lần uống 1 bát, ngày 4 bát. Hay cũng có thể cho vào ấm, đổ nước sôi và hãm như hãm lá trà. Ngày uống từ 3 – 4 ấm. Chỉ cần uống trong một khoảng thời gian ngắn 1 tháng, sỏi thận sẽ tự tan và được tống ra ngoài theo đường tiểu tiện.
Chữa sỏi đường tiết niệu từ hạt chuối hột: Chọn quả chuối hột thật chín, tách lấy hạt phơi khô, tán nhỏ sau đó nấu lấy nước uống. Cho khoảng 7 muỗng cà phê bột hạt chuối vào 2 lít nước đem đun nhỏ lửa, đến khi chỉ còn 2/3 nước là được. Uống hàng ngày như uống nước trà, thay cho nước lọc liên tục trong 2 – 3 tháng, sẽ cho kết quả khá tốt. Đây chính là tác dụng của hạt chuối hột.
Xem thêm: Gừng có tác dụng gì? Công dụng kỳ diệu của củ gừng
Chữa sỏi thận, bàng quang: Ta dùng quả chuối hột già nhưng còn xanh (nhiều, ít tùy nhu cầu), thái lát thành từng khoanh mỏng, sao cho thật khô, hạ thổ khoảng 48 giờ rồi đem tán thành bột mịn. Uống mỗi lần với 12g bột, ngày uống 3 lần. Sau hai tháng sử dụng liên tục, sỏi của bạn có thể tự tan hết, thận, bàng quang sẽ trở lại bình thường.
Chữa bệnh đái tháo đường: Quả chuối hột già còn xanh (ta để cả vỏ) thái lát mỏng, đem phơi khô, tán nhỏ, hãm với nước sôi như uống thay nước lọc pha trà, uống hàng ngày, uống khi còn nóng.
Chữa huyết áp cao do bị bệnh thận hay với người béo: Dùng chuối hột sắp chín (ta để cả vỏ) thái lát mỏng, phơi khô thật kỹ, sao qua trên lửa chừng một nắm. Kết hợp cùng với củ ráy rừng được gọt vỏ, thái lát, ngâm ngập trong nước gạo đặc khoảng 2 giờ, rửa sạch, phơi khô, sao ở nhỏ lửa (sao kỹ), lượng chỉ bằng 1/3 lượng chuối hột. Cả hai thứ trên sắc với 3 bát nước đến khi còn một bát, uống ngày hai lần liên tục.
Trị táo bón ở trẻ em: Ta lấy 1 – 2 trái chuối hột chín đem vùi vào bếp lửa, đến khi vỏ quả ngả sang màu đen, ruột chín nhũn thì lấy ra để nguội và cho trẻ ăn, khoảng mươi phút sau là có thể đi đại tiện được.
Trị sỏi ở bàng quang: Quả chuối hột xanh đem thái mỏng, sấy khô, sao vàng, hạ thổ trong vài ngày, mỗi lần dùng lấy 50-100g sắc với 400ml nước, uống chia làm 2 lần trong ngày vào lúc no. Có thể dùng ở dạng nước hãm như pha trà mà uống.
Trị bệnh thống phong (bệnh gút): Quả chuối hột (rừng) 3g, củ ráy (rừng) 4g và khổ qua 1g, tỳ giải 2g. Sao vàng hạ thổ, đóng gói thành 10g/gói, ngày uống từ 2 – 3 gói pha nước đun sôi uống, không được cho thêm đường vào.
Trị hắc lào: Quả chuối hột xanh còn ở trên cây đem cắt làm đôi hứng lấy nhựa bôi vào vùng da bị bệnh. Hoặc đem cả quả phơi, sấy khô tán nhỏ, rây thành bột mịn, dùng uống hàng ngày có thể chữa viêm loét dạ dày với kết quả tốt.
Xổ giun: Quả chuối hột chín ăn vào lúc đói nhất sẽ thấy ra giun. Lưu ý phải ăn quả chín không được ăn quả chuối rừng còn xanh (chưa chín) vì rất dễ bị ngộ độc hoặc gây táo bón nặng vì có quá nhiều chất Tanin.
Hỗ trợ ổn định đường huyết: Chọn cây chuối hột có phần bắp đang nhú, cắt ngang cây (cách mặt đất khoảng 20 – 25 cm) và khoét một lỗ rỗng to ở trong thân chuối, để một đêm, sáng hôm sau múc nước từ lỗ rỗng đã khoét (do gốc thân cây chuối tiết ra) mà uống. Dùng thường xuyên sẽ giúp ổn định được đường huyết.
Bên cạnh đó, theo tài liệu y khoa nước ngoài, nước sắc từ thân và lá chuối hột còn có tác dụng lợi tiểu và chữa phù thũng.
Uống rượu ngâm chuối hột có tác dụng gì và cách ngâm ra sao
Uống rượu ngâm chuối hột có tác dụng gì?
Uống rượu ngâm chuối hột có tác dụng gì là câu hỏi chung của rất nhiều người khi muốn sử dụng loại rượu này. Sau đây sẽ là tác dụng chính của rượu chuối hột đối với cơ thể con người :
- Giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa, điều trị chứng chán ăn, biếng ăn, ăn không ngon miệng.
- Điều trị tình trạng đau lưng và hỗ trợ cải thiện mất ngủ khó ngủ giúp giấc ngủ sâu hơn.
- Bổ thận giúp lợi tiểu và được cho là có khả năng hỗ trợ và điều trị sỏi thận, sỏi bàng quang,…
- Giúp điều trị các bệnh như cảm sốt, bệnh ngoài da như hắc lào,…
- Hỗ trợ cải thiện chứng bất lực ở nam giới.
Cách ngâm chuối hột rừng
Rượu chuối hột là một trong những bài thuốc dân gian đã được lưu truyền lâu đời, giúp hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Sau đây hãy cùng thapgiainhietliangchi.com thực hiện cách ngâm rượu chuối hột ngon nhất vừa đơn giản vừa dễ làm nhé.
Nguyên liệu làm rượu chuối hột gồm có: Chuối hột khô 1kg, rượu trắng 3 lít.
Cách để chọn mua nguyên liệu
– Cách lựa chọn chuối hột dùng để ngâm rượu:
- Nên ngâm chuối hột xanh hay chín là thắc mắc của rất nhiều người. Ta nên chọn chuối hột rừng loại nhỏ có thật nhiều hạt vì trong hạt chuối hột có chứa nhiều công dụng nhất.
- Nếu là chuối chín thì nên chọn loại vừa chín tới, không nên chín quá, tốt nhất ta nên ngâm rượu bằng quả chuối hột xanh.
- Với nguyên liệu chuối hột khô nếu mua sẵn bạn nên tìm mua tại các cửa hàng uy tín để đảm bảo an toàn thực phẩm.
– Cách chọn rượu ngâm:
- Tốt nhất nên chọn loại rượu có nồng độ từ 42- 47 độ.
- Nếu có rượu nếp thì càng tốt, bởi thành phần tinh bột của gạo nếp rất dễ hồ hóa và sẽ làm tăng thêm độ ngon của rượu.
Cách ngâm rượu chuối hột đúng cách
Bước 1: Sơ chế chuối hột
Chuối hột mua về tách riêng ra từng quả và rửa sạch
Sau đó cắt thành các lát mỏng dày khoảng từ 1 – 1.5 cm.
Bước 2: Phơi chuối
Sắp chuối đã cắt lát đều ra và phơi từ 5 – 7 nắng to để chuối được khô hoàn toàn.
Sau khi chuối khô ta đem đi rửa sạch và dùng chảo sao lại trên lửa lớn cho ráo rồi tiến hành ngâm rượu.
Bước 3: Ngâm rượu
Cho chuối đã khô vào trong bình ngâm và bắt đầu đổ rượu vào theo tỷ lệ cứ 1kg chuối khô thì ta đổ 3 lít rượu.
Đặt bình ngâm rượu ở những nơi thoáng mát, nhiệt độ khoảng từ 20 – 25 độ C. Sau khoảng 90 – 120 ngày là ta có thể sử dụng rượu được. Rượu khi hạ thổ sẽ có vị đậm hơn và cho tác dụng tốt nhất.
Lưu ý: Để rượu thành phẩm có màu đẹp và vị ngọt nhẹ bạn có thể cho thêm vào rượu từ 1 – 2 trái la hán quả ngâm cùng.
Bước 4: Thành phẩm rượu chuối hột
Rượu chuối hột sau khi đã ngâm sẽ có màu nâu đậm và mùi nồng thơm. Uống vào sẽ có hương vị thơm tỏa ra do có sự kết hợp giữa rượu nếp và mùi vị đặc trưng của chuối hột. Rượu chuối hột có chứa nhiều dược tính có lợi cho sức khỏe nếu như được dùng đúng liều lượng và đúng bệnh.
Lưu ý cách chọn bình ngâm rượu: Nên dùng bình thủy tinh hoặc chum sành để ngâm rượu thay cho bình nhựa vì vừa giúp rượu có vị ngon hơn, bảo quản được lâu, đồng thời tránh trường hợp nhựa ngâm lâu bị biến chất gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Xem thêm: Hạt quinoa là gì? Cách chế biến và sử dụng hạt diêm mạch quinoa
Một số điều cần lưu ý khi sử dụng rượu chuối hột
- Nên sử dụng rượu chuối hột 2 lần một ngày và mỗi lần một cốc nhỏ, dùng trong bữa ăn.
- Do rượu chuối hột được xếp vào là một loại rượu thuốc chữa bệnh do đó không nên sử dụng rượu này để nhậu nhẹt, uống cho đến khi say.
- Sử dụng và lựa chọn các nguyên liệu sạch, nguồn gốc rõ ràng để ngâm rượu nhằm đảm bảo độ an toàn khi uống, nhất là việc lựa chọn loại rượu ngâm tốt nhất nên là rượu nếp.
- Sử dụng rượu chuối hột chữa bệnh cho đến khi nào hết bệnh rồi dứt hẳn không uống chứ không nên uống dài dẳng. Nếu uống hơn 3 tháng mà không thấy hết bệnh thì nên ngừng và đến các cơ sở y tế để nhận lời khuyên từ bác sĩ có chuyên môn về bệnh tình hoặc tiếp nhận phương pháp điều trị khác.
- Người bị đau dạ dày, trĩ, táo bón, phụ nữ đang mang thai, sau khi sinh không nên sử dụng loại rượu thuốc này.
Tác hại của rượu chuối hột khi sử dụng không đúng cách
Rượu chuối hột có nhiều lợi ích nhưng nếu không sử dụng đúng cách sẽ gây ra những tác hại vô cùng đáng tiếc. Thực tế đã có rất nhiều trường hợp gặp phải các tác hại của rượu chuối hột do dùng lâu ngày, bị kích ứng niêm mạc dạ dày do ngộ độc tanin.
Ngoài ra do sử dụng rượu chuối hột không đúng cách còn có những tác hại của rượu chuối hột (tác dụng phụ) đối với sức khỏe. Cụ thể xảy ra một số tác hại đáng chú ý như sau:
Nếu uống quá nhiều rượu chuối hột, lâu dài sẽ dẫn tới tổn thương các cơ quan nội tạng khác nhau như: gan, thận, dạ dày…
Sử dụng quá nhiều rượu chuối hột trong cùng một ngày cũng như trong một thời gian dài không đúng bệnh sẽ dẫn tới việc tổn thương xương, khớp.
Rượu chuối hột dùng lâu dài cũng có tác dụng phụ như là gây kích ứng niêm mạc dạ dày do ngộ độc chất tanin có nhiều trong chuối hột. Uống quá nhiều sẽ dẫn tới các bệnh chân tay run rẩy ở tuổi già.
Bài viết trên là những thông tin có liên quan đến chuối hột, chuối hột là gì. Hy vọng bài viết đã cung cấp thêm cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về loại cây này. Đặc biệt là một số bài thuốc và cách ngâm rượu chuối hột đúng cách, để cách bạn cân nhắc thêm khi quyết định chuối hột là vị thuốc hỗ trợ điều trị bệnh.
