Trong tiếng Việt sự nhầm lẫn giữa “tr” và “ch” là điều khá phổ biến do cách phát âm của chúng khá gióng nhay. Vậy giữa 2 từ chốn hay trốn mới là đúng, các trường hợp sử dụng cụ thể như thế nào sẽ được chúng tôi chia sẻ ngay sau đây!
Trốn hay chốn nghĩa là gì?
Để biết cách sử dụng đúng và tránh mắc lỗi chính tả phổ biến này chúng ta cần phải hiểu rõ ý nghĩa của từ “trốn” và “chốn” là gì sau đây:
- Chốn: Đây là danh từ nhằm để chỉ nơi ở hay bất kì địa điểm nào đó. Ví dụ: Chốn ăn chơi, nơi ăn chốn ở, chốn xưa cũ, chốn kinh đô, chốn quê, chốn thị thành, đi đến nơi về đến chốn, một chốn đôi quê,…
- Trốn: Đây là động từ nhằm để chỉ hành động tránh đi, bỏ đi nơi khác một cách bí mật để không bị bắt hay giữ lại. Ví dụ: Bỏ trốn, chạy trốn, đi trốn, trốn học, trốn chúa lộn chồng, trốn nắng, trốn phu, trốn thuế, trốn tránh,…
Cách phân biệt giữa “trốn” và“chốn”
Phân biệt dựa vào chính tả
Cụ thể những trường hợp sử dụng “ch” như sau:
- Những tiếng đứng ở phía sau phải có vần âm đệm như: oă, oa, oe, uê. Ví dụ: Chí chóe, chập choạng, chuệch choạc, choáng váng,…
- Ghép các tiếng tạo ra thành các danh từ để chỉ đồ vật sinh hoạt. Ví dụ như: Chiếu, chăn, chảo, chén, chai,…
- Dùng chỉ các tên gọi của món ăn như: chả, cháo, chè,…
- Ghép cùng với các tiếng nhằm tạo thành các từ phủ định, ví dụ như: Chả, chưa, chẳng,…
- Để chỉ các danh từ về cây cối, các loại hoa quả như: Chanh, chuối, chôm chôm,…
- Danh từ nhằm để chỉ mối quan hệ thân thiết trong gia đình như: chồng, chú, chị, chàng, cha,…
- Tên của các động tác lao động, cử động của cơ thể như. chắn, chặt, chạy,…
- Danh từ nhằm để chỉ nơi, địa điểm, ví dụ: Chốn cũ, chốn ăn chơi, chốn quê, chốn học, nơi ăn chốn ở,…
Những trường hợp sử dụng “tr”: Các từ Hán Việt có thanh huyền, thanh nặng, ví dụ như: Trình bày, trọng lực, trị giá, tình trạng, môi trường,…
Xem thêm: Xịn sò hay xịn xò là đúng? Xịn sò là gì và cách dùng
Phân biệt dựa vào cách phát âm
Chúng ta có thể thực hiện phân biệt từ “chốn” hay “trốn” dựa vào cách phát âm, cụ thể như:
- Trong tiếng Hán Việt, “tr” và “ch” có âm điệu khác nhau, thông thường các từ có thanh điệu dấu nặng và dấu huyền sẽ được đi với “tr”, còn lại sẽ được đi với “ch”.
- Đi với dấu nặng ta có tr, ví dụ: Vũ trị, trụ sở, trịnh trọng,…
- Đi với dấu huyền ta có “tr” được đi với các từ như: Từ trường, truyền thống, trùng hợp, trần thế,…
- Mẹo láy âm: “Ch” thường láy âm với phụ âm đứng trước hay đứng sau. Còn “tr” thì không láy âm với bất kỳ âm nào ngoại trừ 4 từ sau: Trót lọt, trẹt lét, tróc lóc, trụi lủi.
- Ch đứng ở vị trí thứ nhất như: Chèo bẻo, chơi bời, chìm lỉm, cheo leo,…
- Ch đứng vị trí thứ hai như: lau chau, loắt choắt, loạng choạng, lã chã, lanh chanh,…Nếu như thấy chữ bắt đầu bằng “ch” mang dấu ngã dấu nặng, dấu huyền đó là chữ thuần Việt. Nếu như chữ “tr” mang dấu ngã, dấu nặng, dấu huyền đó là chững Hán Việt.
- Chữ Hán Việt có nguyên âm đứng trước phụ âm đầu sẽ được viết là tr. Ví dụ như: trá, trà, tra, trác,…
- Chữ Hán Việt có chữ cái ư đứng sau phụ âm đầu sẽ viết là “tr”. Ví dụ như: trứ, trực, trừ, trương, trước,…
- Chữ Hán Việt có nguyên âm o hay đứng ở sau phụ âm đầu sẽ được viết là tr. Ví dụ: trở, tróc,…
Xem thêm: Giành hay dành? Tranh giành hay tranh dành là đúng? Ý nghĩa
Hướng dẫn sử dụng “trốn” và “chốn”
Để sử dụng giữa từ “trốn” và “chốn” một cách chính xác nhất bạn cần lưu ý 2 điều quan trọng sau đây:
- Khi ta nói về một địa điểm hay vùng đất nào đó sẽ dùng từ “chốn”. Ví dụ: Chốn kinh đô hoa lệ.
- Khi nói về một hành động tránh đi khỏi tầm nhìn của người khác để không bị phát hiện hay tránh ra khỏi nguy hiểm thì sẽ dùng từ “trốn”. Ví dụ: Con chuột trốn vào đường ống nhỏ để tránh khỏi tầm mắt con mèo.
Một số câu hỏi có liên quan đến “trốn” và “chốn”
Sau đây là một số cách dùng đúng giữa từ “trốn” và “chốn” để chúng ta có thể tham khảo sử dụng sao cho phù hợp nhất:
- Trốn con hay chốn con? Từ trốn con là đúng chính tả, trốn có nghĩa là tránh đi, nhằm để miêu tả hành động bỏ đi một cách bí mật, lén lút.
- Đi chốn hay đi trốn? Cũng như câu trên từ đi trốn mới là từ chính xác và có cùng ý nghĩa.
- Trốn học hay chốn học? Câu đúng chính tả là trốn học, từ chốn học là sai chính tả và không phù hợp trong ngữ cảnh này, bởi “trốn học” có nghĩa là hành động bỏ lớp học hoặc không tham gia quá trình học tập, nhằm để tránh việc học hoặc nhiệm vụ học tập.
- Trốn tránh hay chốn tránh? Đáp án đúng là “trốn tránh”. Đây là một cụm động từ nhằm để mô tả hành động của việc giấu mình hay di chuyển nhằm tránh khỏi nguy hiểm, truy đuổi hay tình huống không mong muốn.
Như vậy bài viết trên đây chúng tôi đã giúp bạn đọc có thể trả lời được cho câu hỏi chốn hay trốn đúng chính tả, cũng như cách để sử dụng đúng trong từng trường hợp cụ thể. Từ đó tránh nhầm lẫn khi sử dụng giữa “ch” và “tr” trong tiếng Việt.
