Những ai ở miền núi chắc hẳn không còn xa lạ gì với cây Đắng Cảy, không chỉ là một loại rau rừng mà nó còn là một loại thảo dược có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Cùng thapgiainhietliangchi tìm hiểu thêm về loài cây này nhé!
Cây Đắng Cảy là gì?
Cây Đắng Cảy là cây thân thảo, sống lâu năm, cành tròn, lúc non có lớp lông mịn, về sau lá nhẵn dần. Đắng Cảy là cây thuốc nhưng cũng là cây rau rừng thường được bà con dùng để làm các món ăn hàng ngày. Lá non có thể ăn sống giòn bùi, hấp cơm hay luộc ăn, có vị đắng nhẹ, có lợi tiêu hóa. Lá tươi cũng dùng để nấu nước tắm trị các bệnh ghẻ lở.
Ngoài tên gọi là cây Đắng Cảy, rau Đắng Cảy ra loại cây này còn được người dân gọi với một số tên gọi khác như cây bọ mẩy, cây bọ nẹt, rau đốm hay còn được người dân tộc Mường gọi là tắc tốm,…
Thảo dược này được nhiều người biết đến với nhiều công dụng làm thuốc, hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả cao, an toàn với người dùng.
Cây bọ Đắng Cảy có tên khoa học là Clerodendrum cyrtophyllum Turcz, thuộc họ hoa môi.
Phần ngọn, lá Đắng Cảy có vị đắng nhẹ. Tuy nhiên rễ cây Đắng Cảy lại có vị ngọt mát. Các bộ phận trên của cây thường được sử dụng như vị thuốc giúp điều trị và chữa bệnh trong Đông y.
Cây rau Đắng Cảy thường phân bố ở đâu?
Loại cây này thường mọc trong tự nhiên, phân bố nhiều ở một số đồi núi thuộc vùng trung du miền núi phía Bắc nước ta.
Ngoài ra thảo dược này còn phân bố ở nhiều nước khác trong khu vực như Trung Quốc, Triều Tiên, Malaysia, Lào,…
Đặc điểm hình dáng cây rau Đắng Cảy
Đây là loại cây thân thảo, cao không quá 1,5 mét, các cành của cây tròn, có màu xanh ngắt, khi lá non mới ra được lớp lông phủ xung quanh, về sau chuyển sang màu xanh và nhẵn.
Lá Đắng Cảy thường mọc đối nhau và có hình bầu dục hoặc hình trứng, lá dài không quá 15cm, phần đầu lá hơi nhọn, mặt sau của lá có các đường gân nổi lên rất rõ.
Loài cây này có ra hoa, hoa cây có màu trắng hoặc đôi khi màu đỏ nhưng rất hiếm chủ yếu là hoa màu trắng, thường mọc thành từng chùm một ở các cành gần ngọn cây, hoa Đắng Cảy này nhìn tựa tựa như hoa của cây đu đủ, có 5 cánh, phần giữa của hoa gồm có nhiều tua nhụy dài. Đắng Cảy thường ra hoa vào khoảng tháng 6 đến tháng 8 quả cây tròn như trứng.
Xem thêm: Snapdragon là hoa gì? Đặc điểm ý nghĩa của hoa Snapdragon mõm sói
Cách thu hái và chế biến
Cây rau Đắng Cảy có thể thu hái quanh năm. Nhưng đúng độ tháng giêng, tháng hai, khi mưa phùn lất phất, thời tiết ấm áp, Đắng Cảy bắt đầu ra lộc non. Ở khắp thân cành, đều là những búp non mỡ màng. Đó cũng là thời điểm rau Đắng Cảy ngon nhất và chỉ đợi đến lúc này, người dân lại rủ nhau lên núi hái lộc non rau Đắng Cảy về chế biến thành các món ăn.
Vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 8 trong năm người dân sẽ thu hái phần lá về chế biến làm thuốc, giúp bồi bổ cơ thể, đặc biệt tác dụng giải độc rượu rất có hiệu quả.
Xem thêm: Cây lá cẩm là gì? Công dụng và cách nấu xôi lá cẩm
Bên cạnh đó, người dân thường lấy phần rễ Đắng Cảy rửa sạch, phơi khô, băm nhỏ, sao lên hãm uống thay trà hoặc kết hợp với phần ngọn và lá cây đem chế biến thành các vị thuốc dùng để chữa bệnh, có thể dùng ở dạng khô hoặc ở dạng tươi đều được.
Tác dụng của cây Đắng Cảy
Rau Đắng Cảy có tác dụng gì? Cây rau Đắng Cảy có chứa chất hóa học Alcaloid nên có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Sau đây là một số công dụng nổi bật của cây Đắng Cảy:
Giúp bồi bổ sức khỏe, nhất là đối với phụ nữ sau sinh, vì cơ thể phụ nữ sau sinh nở sẽ yếu nên người ta sử dụng loại cây này nhằm cải thiện sức khỏe và bồi bổ giúp cho cơ thể nhanh chóng được phục hồi và khỏe mạnh. Dùng khoảng 15g ngọn và lá cây Đắng Cảy phơi khô đem đi sao vàng, hạ thổ sau đó đem đi sắc với nước sôi là sử dụng được, sử dụng hàng ngày để đạt hiệu quả cáo nhất.
Làm mát gan, giải độc gan và thanh nhiệt cơ thể. Sử dụng khoảng 200g phần lá non và ngọn non cây rau Đắng Cảy, đem đi rửa sạch và chế biến thành các món ăn như xào với tỏi dùng trong bữa ăn hàng ngày sẽ rất tốt cho sức khỏe. Khi chưa ăn quen sẽ cảm thấy khó ăn bởi có vị rất đắng, một ít vị ngọt, nhưng thường xuyên sử dụng sẽ thấy dễ ăn và ngon miệng.
Trị mụn nhọt, ghẻ ngứa, một số bệnh ngoài da: Dùng lá Đắng Cảy khô cùng với cành cây khô đem đi nấu nước để tắm hàng ngày, thường xuyên dùng sẽ nhanh chóng khỏi bệnh.
Điều trị triệu chứng sốt, ho, nhức đầu, viêm họng, chữa viêm đại tràng mãn tính, chữa sởi, giúp thông huyết nhờ cây có mang vị đắng và tính mát nên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tốt: dùng khoảng 20g lá Đắng Cảy khô, đem đi rửa sạch rồi dùng nấu với nước sôi, có thể cho thêm đường vào để dễ uống hơn, sử dụng liên tục thay nước uống đến khi hết bệnh thì ngưng.
Cầm máu hiệu quả: dùng lá cây Đắng Cảy tươi đem đi giã nát rồi chắt lấy nước để uống, vị thuốc này có tác dụng cầm máu khi băng huyết rất tốt.
Xem thêm: Cây Sâm Chân Rết (sâm Bòng Bong) có tác dụng gì? – cây thuốc dân gian
Lạ miệng với các món ăn từ rau Đắng Cảy
Vị đắng của rau Đắng Cảy là dư vị không thể quên đối với những người con vùng trung du miền núi phía Bắc. Rau Đắng Cảy ăn ngon nhất mỗi độ tháng riêng mưa phùn, khi ấy những ngọn rau mới đâm chồi, non mơn mởn. Rau Đắng Cảy hái về phải ăn ngay mới giữ được độ ngon và giòn.
Có thể chế biến thành nhiều món khác nhau, mỗi món đều để lại dư vị đậm đà, vị của núi rừng. Rau Đắng Cảy xào trứng gà bổ dưỡng, luộc chấm với muối vừng, muối lạc, hấp trong nồi cơm hoặc trong ống nứa, lá già hơn thái nhỏ nấu canh dùng để giải cảm, giải rượu rất tốt, có vị đắng nhưng sau đó là một vị ngọt, bùi bùi, có vị mát lành rất đặc trưng và lợi tiêu hóa.
Rau Đắng Cảy mọc rất nhiều và được nhiều nơi sử dụng phổ biến, tuy nhiên khi sử dụng loại rau này chúng ta vẫn cần lưu ý một số điều sau:
- Khi sử dụng cần tìm hiểu, xem xét kỹ, tránh chọn nhầm lẫn với những loại cây khác có hình dáng lá tương tự.
- Đối với phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không nên sử dụng loại rau này này bởi có một số tác dụng ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ.
- Khi sử dụng làm thuốc nên dùng đúng liều lượng và cách dùng để mang hiệu quả cao và an toàn đối với sức khỏe, tránh lạm dụng sử dụng quá liều lượng cho phép có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng đến sức khỏe.
Bài viết trên là những chia sẻ của chúng tôi về cây Đắng Cảy, một loại cây bình thường, dễ dàng tìm thấy nhưng lại có nhiều tác dụng cho sức khỏe, cũng như có thể chế biến thành nhiều món ngon mang đặc trưng rất riêng của núi rừng.
