Nếu bạn yêu thích văn hóa Nhật và muốn làm quen với ngôn ngữ này thì hãy bắt đầu với từ sensei nhé. Vậy sensei là gì? Khi nào nên gọi là sensie? Những băn khoăn của bạn đọc về từ này sẽ được chúng tôi thông tin đầy đủ, chi tiết ngay sau đây.
Sensei nghĩa là gì? Ý nghĩa?
Sensei trong tiếng Nhật là gì?
Sensei là từ tôn trọng những người có học thức như: thầy giáo, cô giáo, bác sĩ, nghị sĩ, những người có chức vụ lãnh đạo,… Nó được dùng như một đại từ khi gọi, cũng như một danh hiệu kính trọng bằng cách gắn chúng với tên của một người.
Ví dụ: 鈴木先生 (Suzuki sensei), Hoa先生 (Hoa sensei)
Cách viết sensei như sau: 先生
Sensei không chỉ giới hạn ở giáo viên trong trường, mà còn sử dụng với ý nghĩa tôn kính người khác chứ không riêng gì mỗi giáo viên trong trường. Từ này được sử dụng rộng rãi nhằm thể hiện sự tôn trọng của người gọi đối với họ.
Ý nghĩa của từ Sensei
Từ Sensei [先生] là là từ ghép, với sen [先] nghĩa là trước vài [生] nghĩa là sinh, sống. Từ Sensei hiểu với nghĩa đen là ‘người sinh ra trước’. Vì thế, từ này được dùng cho ai đó khi bạn công nhận kinh nghiệm của người đó ở trong một lĩnh vực nhất định.
Sự khác nhau giữa senpai, kouhai, sensei
Senpai 先輩 có ý nghĩa ‘tiền bối’, tức là 1 người đi trước về lĩnh vực nào đó. Từ senpai thường dùng để gọi những người trong công ty, trường học hay đạo quán bởi những nơi này có thứ tự cao thấp, người nào đến trước người nào đến sau. Ví dụ: trong 1 công ty người nào vào làm trước, có nhiều kinh nghiệm hơn thì là senpai của bạn. Khi có thắc mắc gì trong quá trình làm việc bạn có thể hỏi senpai mà không cần phải nhờ đến sếp.
Còn cách gọi kouhai 後輩: Nếu bạn là senpai của một người nào đó, thì người đó sẽ là kouhai (‘hậu bối’). Tiền bối là những người đi trước, còn hậu bối chính là người đi sau. Từ này cũng được dùng trong công ty, trường học và các đạo quán.
Ví dụ: bạn là người mới vào công ty, bạn sẽ là kouhai của những người vào trước mình.
Sensei theo hán tự được đọc là ‘tiên sinh’, mang ý nghĩa là thầy giáo, giáo viên. Về bản chất thì từ senpai và sensei có nghĩa gần giống nhau, đều nhằm để chỉ những người có kinh nghiệm hướng dẫn cho người dưới.
Nhưng sensei và senpai lại có cấp bậc hoàn toàn khác nhau. Để được gọi là sensei yêu cầu bạn cần có tuổi đời và kinh nghiệm nhiều hơn senpai, hơn nữa cần phải có bằng cấp và được mọi người công nhận.
Sensei ngoài dùng với giáo viên trong trường học, còn được dùng khi gọi bác sĩ, luật sư, chính trị gia, mục sư, tác giả văn học, nghệ sĩ.
Các cách gọi sensei ở Nhật
Giáo viên dạy tại trường học/ những người dạy khác
Nghĩa thông dụng của từ sensei là thầy cô, vì thế cho nên sensei thường được dùng khi các học sinh gọi giáo viên của mình, những người dạy môn học ở trong cơ quan giáo dục hay trung tâm dạy thêm.
Để có tư cách trở thành giáo viên của trường và được gọi là sensei, bạn cần phải có giấy phép làm giáo viên và tham gia đăng ký kỳ thi tuyển dụng giáo viên của trường. Với những người muốn trở thành giáo sư đại học, sẽ cần phải có bằng Tiến sĩ và giảng dạy tại các trường đại học với tư cách là giảng viên,sau một thời gian sẽ được bổ nhiệm thành phó giáo sư và giáo sư.
Bác sĩ và luật sư
Trong tiếng Nhật, bác sĩ có 2 từ được sử dụng là ‘ishi’ (医師) và ‘isha’ (医者). Thông thường, ‘ishi’ sẽ được đặt sau tên họ của bác sĩ khi gọi.
Ví dụ: ‘Yamada ishi’.
Có thể thay từ ‘ishi’ bằng ‘sensei’ mỗi khi nói chuyện trực tiếp. Đây là cách gọi thường được cả bệnh nhân, hộ lý sử dụng. Người Nhật gọi bác sĩ là ‘thầy’ nhằm để thể hiện được sự kính trọng của mình.
Bên cạnh đó, cách gọi sensei này cũng được dùng khi nói chuyện trực tiếp với luật sư.
Xem thêm: Senpai là gì? Kohai là gì trong tiếng Nhật? Mối quan hệ giữa Senpai & Kohai
Chính trị gia và mục sư
Khi tiếp xúc với người Nhật bạn sẽ thấy rằng cách gọi sensei cũng được áp dụng cho các nhân vật quan trọng, đặc biệt là các chính trị gia hay mục sư nhằm bày tỏ sự kính trọng của bản thân đối với họ.
Nhưng đối với ‘Thủ tướng’ và ‘Bộ trưởng’ thì không nên gọi là sensei, thay vào đó hãy gọi là ‘shushou’ (首相) hoặc ‘daijin’ (大臣).
Nghệ sĩ, tác giả văn học
Không phải bất kỳ người nghệ sĩ, tác giả nào cũng được người Nhật gọi là sensei. Từ sensei chỉ dành cho những người đã đóng góp cho văn hóa như kiến trúc sư, tác giả manga, nghệ sĩ,.. có cống hiến lớn mới gọi bằng sensei.
Đây là cách gọi được người trợ lý, biên tập dùng, bên cạnh đó còn có một số độc giả sử dụng.
Một số điều cần biết về văn hóa ứng xử theo cấp bậc tại Nhật Bản
Cấp trên – cấp dưới
Với các công ty của Nhật Bản, việc chấp hành kỷ luật và tôn trọng cấp trên là nền tảng cho sự hình thành mối quan hệ cấp trên – cấp dưới và với những người cùng cấp. Vì rất xem trọng văn hóa tập thể, vì thế mà người Nhật sẽ tuyệt đối tuân lệnh và không cãi lời sếp. Lòng trung thành của nhân viên đối với người lãnh đạo, với công ty được đánh giá như một phẩm chất cao quý.
Trong văn hóa giao tiếp, mỗi quan hệ này được thể hiện rõ, đặc biệt là những người ở địa vị cao hay với người lớn tuổi. Người Nhật luôn nhún nhường và giữ chừng mực nhằm thể hiện sự tôn kính của mình đối với họ.
Tiền bối – hậu bối
Senpai (tiền bối) – Kouhai (hậu bối) là 2 từ dược dùng phổ biến và trở thành một trong những nét đặc trưng văn hóa riêng của Nhật Bản. Senpai và kouhai nhằm để nói về những người cùng chung lĩnh vực, công việc, vị trí như nhau trong xã hội.
Senpai để chỉ những người đi trước, có kinh nghiệm hơn so với kouhai đi sau. Cho nên, kouhai luôn kính trọng, học hỏi kinh nghiệm từ senpai. CÒn senpai sẽ luôn hướng dẫn, dìu dắt, giúp đỡ cho kouhai. Đây là một mối quan hệ mật thiết đối với văn hóa ứng xử . làm việc của người Nhật.
Như vậy, qua bài viết trên đây chúng ta đã trả lời được cho câu hỏi sensei là gì, cũng như cách sử dụng từ này như thế nào. Từ đó có thể sử dụng từ này sao cho đúng và phù hợp nhất.
