Trong tiếng Việt, từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hoặc một số nghĩa chuyển. Chúng ta cũng đã được học nghĩa gốc là gì, nghĩa chuyển là gì ở lớp 5. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về nghĩa gốc và nghĩa chuyển trong bài này nhé!
Nghĩa gốc có nghĩa là gì?
Nghĩa gốc là nghĩa đầu tiên hoặc là nghĩa có trước, trên cơ sở nghĩa đó mà người ta xây dựng nên nghĩa khác.
Nghĩa chuyển là gì?
Nghĩa chuyển chính là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc. Vì vậy chúng thường là nghĩa có lí do và sẽ được nhận ra qua nghĩa gốc của từ.
Ví dụ nghĩa gốc, nghĩa chuyển
Ví dụ 1:
Nghĩa gốc: Bé Mai đang tập đứng.
Nghĩa chuyển: Việt Nam đang vươn lên để có một chỗ đứng trên trường quốc tế.
Ví dụ 2: Đôi mắt tôi to là đen nhánh.
Quả na có rất nhiều mắt.
Ví dụ 3:
Nghĩa gốc: Công việc
Nghĩa chuyển: Công ty, công tố, công trình
Ví dụ 4:
Nghĩa gốc: Ăn cơm.
Nghĩa chuyển: Ăn cưới, da ăn nắng, ăn ảnh, tàu ăn hàng.
Xem thêm: Đại từ là gì? các loại đại từ trong tiếng việt, bài tập ví dụ
Bài tập nghĩa chuyển, nghĩa gốc
Bài tập 1: Các từ mắt, chân, đầu trong các câu nào mang nghĩa gốc và trong những câu nào mang nghĩa chuyển ?
- a) Mắt:
– Đôi mắt của bé mở to.
– Quả na mở mắt.
- b) Chân
– Cái chân bàn này đã bị gãy.
– Bé đau chân.
- c) Đầu:
– Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
– Nước suối đầu nguồn lúc nào cũng trong.
Trả lời:
| Nghĩa gốc | Nghĩa chuyển |
| Đôi mắt của bé mở to. | Quả na mở mắt. |
| Bé đau chân. | Cái chân bàn này đã bị gãy. |
| Khi viết, em đừng nghẹo đầu. | Nước suối đầu nguồn lúc nào cũng trong. |
Bài tập 2: Các từ chỉ bộ phận cơ thể động vật và người thường là từ nhiều nghĩa. Bạn hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau đây: “lưỡi”, “miệng”, “cổ”, “tay”, “lưng”
Gợi ý: Bạn hãy quan sát các đồ vật xung quanh và gọi tên mỗi bộ phận của chúng để thấy sự chuyển nghĩa của những từ lưỡi, miệng, cổ tay, lưng.
Trả lời:
– Lưỡi: lưỡi liềm, lưỡi hái, lưỡi lê, lưỡi gươm, lưỡi dao, lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu…
– Miệng: miệng bình, miệng hố, miệng chén, miệng hũ, miệng núi lửa…
– Cổ: cổ chai, cổ áo, cổ lọ, cổ bình, cổ tay…
– Tay: tay ghế, tay tre, tay áo, một tay bóng bàn.
– Lưng: lưng đồi, lưng núi, lưng ghế, lưng trời, lưng đê…
Trên đây là các thông tin về nghĩa gốc, nghĩa chuyển hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ từ mang nghĩa gốc, nghĩa chuyển là gì. Bạn cũng đừng quên thường xuyên truy cập website thapgiainhietliangchi.com để cập nhật thêm nhiều tin tức mới nữa nhé!
