Chủ thể trữ tình đóng vai trò biểu đạt cảm xúc, giúp tạo nên thành công đối với các tác phẩm nghệ thuật. Những chia sẻ mà chúng tôi mang đến trong bài viết sau đây sẽ giúp các bạn hiểu được chủ thể trữ tình là gì, cũng như ví dụ và cách để xác định chủ thể chữ tình đơn giản nhất.
Chủ thể trữ tình là gì?
Chủ thể trữ tình là cá nhân hay tác giả biểu đạt cảm xúc với những trải nghiệm tình cảm trong những tác phẩm như: Thơ, văn học, nhạc, phim ảnh. Những tác phẩm này thường đi sâu vào những đau khổ, mất mát, cũng như sự không thành của tình yêu.
Chủ thể trữ tình đã được liên kết với các trào lưu văn học, nghệ thuật từ thế kỷ 18 cho đến nay. Tác phẩm của chủ thể trữ tình thường được sáng tác trong tâm trạng đầy cảm xúc.
Các tác phẩm trữ tình có thể sở hữu đặc điểm chung như dùng ngôn từ tình cảm, có khả năng biểu đạt tâm trạng sâu sắc, cũng như thể hiện được cảm xúc chân thành với những trải nghiệm về tình yêu với nhiều phức tạp.
Phương tiện thể hiện chủ thể trữ tình
Chủ thể trữ tình thường được thể hiện thông qua nhiều phương tiện khác nhau như: Thơ, tiểu thuyết, bài hát, tranh, truyện ngắn, điện ảnh, cùng nhiều hình thức nghệ thuật khác.
Chủ thể có tác dụng giúp tạo nên sự liên kết giữa tác giả hay nghệ sĩ với khán giả. Chủ thể trữ tình trong văn học và nghệ thuật nhằm để đề cập đến người hay vật được miêu tả. Chủ thể trữ tình có thể là người hay nhân vật trong một tác phẩm, hoặc cũng có thể là vật thể, địa điểm hoặc ý tưởng trừu tượng.
Ví dụ về chủ thể trữ tình
Thực tế trong các lĩnh vực nghệ thuật có rất nhiều ví dụ về chủ thể trữ tình. Đó có thể là bài thơ về tình yêu, tình bạn,… hay ca khúc về tình yêu đơn phương, mất mát. Hoặc cũng có thể là trong tiểu thuyết với những câu chuyện xoay quanh tình yêu đầy biến đổi với đa dạng cảm xúc,…
Chúng ta có thể điểm qua một số ví dụ về chủ thể trữ tình như:
– Người yêu: Trong nhiều bài thơ trữ tình, người yêu được miêu tả là chủ thể trữ tình. Một trong số đó ta có thể kể đến bài thơ “Em yêu anh” của tác giả Xuân Diệu, trong đó người yêu đóng vai trò là chủ thể trữ tình: “Em yêu anh! Nhiều lắm, thật nhiều, / Yêu anh cả khi trời mưa nhiều / Yêu anh cả khi trời nắng cháy bỏng / Yêu anh nơi núi non hoang vu.”
– Thiên nhiên: Sẽ có những tác phẩm mà thiên nhiên được dùng nhằm đại diện cho chủ thể trữ tình. Điển hình như bài thơ “Chiều Sài Gòn” của tác giả Xuân Quỳnh. Theo đó Sài Gòn được nhìn nhận giống như 1 chủ thể trữ tình: “Chiều Sài Gòn, những hạt mưa thẫn thờ / Rơi trên tóc em, rơi trên vai em / Rơi trên cánh đồng ngô và trên phố,…”
– Tình yêu bất đắc dĩ: Một số trường hợp tình yêu không thành cũng trở thành chủ thể trữ tình. Ví dụ như trong tiểu thuyết “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” của tác giả Nguyễn Nhật Ánh. Theo đó chàng trai Bảy chịu đựng tình yêu không được đáp lại từ cô bạn học, vì thế chính anh trở thành chủ thể trữ tình.
Trên đây chỉ là những ví dụ trong các tác phẩm văn học trữ tình. Có thể thấy chủ thể trữ tình xuất hiện trong nhiều dạng với những khía cạnh khác nhau, tùy vào từng tác phẩm và tác giả.
Xem thêm: Nhân vật trữ tình là gì? Cách xác định nhân vật trữ tình, ví dụ
Ưu, nhược điểm của chủ thể trữ tình
Chủ thể trữ tình thường được liên kết với những hình ảnh lãng mạn, đa dạng, mô tả tình yêu của con người trong những bối cảnh khác nhau. Chủ thể trữ tình thường đặc trưng bởi tình yêu đích thực, cùng với lòng trung thành, sự kiên nhẫn, hy vọng trong tình yêu.
Tuy nhiên, trữ tình cũng mang những lợi ích và hạn chế của nó. Tác phẩm trữ tình có thể giúp con người thấu hiểu, đối diện với cảm xúc của chính mình để có thể nhận thấy được sự gắn kết với nhiều người khác trong cộng đồng.
Cũng có người cho rằng trữ tình có thể dẫn tới sự lãng mạn hóa trong tình yêu. Từ đó mà gây ra những tình huống không thực tế, tạo nên nhiều đau khổ, khó khăn trong quan hệ tình cảm.
Tác dụng chủ thể trữ tình
Đối với văn học và nghệ thuật chủ thể trữ tình đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Cụ thể các tác dụng mà chúng ta có thể kể đến về chủ thể trữ tình như sau:
– Giúp tạo nên những tác phẩm nghệ thuật văn học với đầy cảm xúc, đặc biệt là thơ ca, nhạc và tiểu thuyết nhờ khả năng kết nối cảm xúc của người đọc, người nghe để tạo nên những trải nghiệm đầy ý nghĩa.
– Giúp cho con người có thể hiểu thêm về tình yêu cũng như những trải nghiệm về tình cảm, từ vui, buồn cho đến đau khổ, thất vọng,… Nhờ những tác phẩm này mà con người hiểu rõ hơn về tình yêu, từ đó có những cách tiếp cận khác nhau về những trải nghiệm tình cảm.
– Chủ thể trữ tình đã giúp tạo nên nhiều biểu tượng văn hóa, từ nhân vật truyện tranh, đến phim ảnh và tác phẩm nghệ thuật. Nhờ đó mà con người có thể kết nối với nhau nhờ những trải nghiệm cảm xúc đồng điệu.
– Có tác dụng giải tỏa cảm xúc, thấu hiểu hơn về bản thân. Nhờ đó mà con người có thể giải quyết những vấn đề tình cảm của bản thân mình để họ cảm thấy được sự đồng cảm từ người khác.
Có thể thấy chủ thể trữ tình đặc biệt quan trọng đối với nghệ thuật, văn học, cũng như đời sống của con người. Góp phần vào việc truyền đạt các giá trị và nét đẹp tình yêu tới những thế hệ sau.
Phân loại chủ thể trữ tình
Một số loại chủ thể trữ tình mà chúng ta có thể kể tới bao gồm:
– Trữ tình lãng mạn: Biểu đạt tình yêu trong bối cảnh lãng mạn, đầy cảm xúc. Những tác phẩm này chứa đựng các câu chuyện tình yêu đầy hy vọng, có thể đau khổ với nhiều nỗi buồn.
– Trữ tình cổ điển: Loại trữ tình này thường tập trung vào mối quan hệ tình cảm phức tạp giữa các nhân vật, đó có thể là tình yêu không thành, sự ghen tuông hay đố kỵ,…
– Trữ tình hiện đại: Chủ thể này rất phổ biến ở trong văn học, âm nhạc, phim ảnh. Loại trữ tình này thường có phong cách biểu đạt mới mẻ với những cách diễn đạt về tình yêu khác nhau với tác phẩm mang tính chất cảm động, đau khổ hay lãng mạn.
– Trữ tình đồng tính: Loại chủ thể này nhằm để biểu đạt tình yêu giữa hai người cùng giới với những câu chuyện đầy cảm xúc, của cộng đồng LGBT.
mặc dù có nhiều loại khác nhau nhưng chủ thể trữ tình thường tập trung vào cảm xúc tình yêu với những trải nghiệm của con người.
Cách giúp xác định chủ thể trữ tình
Để xác định chủ thể trữ tình bạn có thể áp dụng những cách sau đây:
– Tìm kiếm các đặc điểm chung trong tác phẩm: Tác phẩm trữ tình thường có ngôn từ tình cảm, thường tập trung vào tình yêu đích thực, lòng trung thành và sự kiên nhẫn.
– Xem xét bối cảnh lịch sử và văn hóa: Tác phẩm về chủ thể trữ tình xuất hiện ở nhiều thời đại. Bạn nên tìm hiểu về văn hóa, xã hội trong thời kỳ của mỗi tác phẩm để có thể hiểu rõ hơn về tâm lý của chủ thể trữ tình.
– Xem xét phản hồi của khán giả: Việc xem xét những phải hồi, đánh giá của những người đã xem, đã đọc cũng giúp bạn xác định được chủ thể trữ tình.
Như vậy chúng ta đã hiểu rõ hơn về chủ thể trữ tình là gì, cũng như tác dụng cũng như các cách để xác định được chủ thể trữ tình như thế nào. Từ đó để có thể hiểu và cảm nhận rõ hơn về tâm tư, tình cảm của chủ thể trữ tình.
