Nước cường toan là gì? Những điều cần lưu ý khi sử dụng và pha chế

Nước cường toan là gì với nhiều người có lẽ vẫn là một thông tin khá lạ lẫm. Vậy để hiểu dung dịch nước cường toan là gì các bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.

Tìm hiểu về nước cường toan

Nước cường toan là gì?

Dung dịch nước cường toan tiếng Anh là gì? Nó được gọi là Aqua Regia, nghĩa là nước hoàng gia vì có khả năng hòa tan các loại kim loại “quý tộc” như vàng (Au), bạch kim (Pt)…

Tuy vậy cũng có một số kim loại quý cực kỳ thụ động khác lại có khả năng không bị hòa tan trong dung dịch này, ví dụ như: tantali, iridi…

Dung dịch cường toan
Dung dịch cường toan

Còn được gọi là nước cường thủy, nó là hợp chất có tính ăn mòn mạnh, màu vàng, dạng lỏng, dễ bay hơi, được dùng trong các thủ tục phân tích hóa học, khắc bằng axit và đặc biệt là để tinh chế vàng.

Các axit riêng biệt tự nó không thể hòa tan được vàng, cho nên cần tạo ra nước cường toan bằng cách trộn lẫn 2 dung dịch axit clohidric đậm đặc (HCl) cùng với axit nitric đậm đặc (HNO3) theo tỉ lệ 3:1.

Những điều nên biết trước khi sử dụng dung dịch cường toan

Dung dịch cường toan là hợp chất có tính axit cực mạnh nên rất nguy hiểm cho người sử dụng nếu chẳng may dây vào cơ thể.

Bởi vì phản ứng của HCl và HNO3 có sự hình thành các chất dễ bay hơi là NOCl và khí clo dẫn tới dung dịch cường toan sẽ nhanh chóng bị mất tác dụng. Mỗi lần có nhu cầu sử dụng thì chỉ nên pha trộn hỗn hợp này với lượng nhỏ và dùng ngay.

Vì đặc tính của mình nên dung dịch cường toan có khả năng hòa tan vàng theo phương trình phản ứng giữa nước cường toan + Au dưới đây:

Au + 3 NO3- + 6 H+ → Au3+ + 3 NO2 + 3 H2O 

Au3+ + 4 Cl- → AuCl4- 

Nước cường toan + Au
Nước cường toan + Au

Ngoài ra phản ứng giữa nước cường toan và Pt cũng khá tương tự:

Pt + 4 NO 3- + 8 H+ → Pt4+ + 4 NO2 + 4 H2O 

Pt + NO 3- + H+ → Pt4+ + NO + H2O 

Nếu như để riêng thì HCl và HNO3 không thể tự hòa tan được vàng. Cho nên chúng cần kết hợp để thực hiện nhiệm vụ khác nhau. HNO3 với tính oxi hóa mạnh sẽ hòa tan một lượng nhỏ kim loại để tạo ra các ion AuCl4. Bởi vì phản ứng với HCl là phản ứng hoàn toàn nên các ion Au sẽ kết hợp hết với các ion Cl, tiếp tục diễn ra sự oxi hóa Au. Cứ như vậy cho đến khi Au bị hòa tan hết sau phản ứng giữa nước cường toan + Au.

Một số lưu ý về an toàn khi pha chế và sử dụng nước cường toan

Pha chế dung dịch nước cường toan là phản ứng của hai axit mạnh, tạo ra nhiệt và hơi độc. Cho nên người sử dụng cần tuân thủ các quy trình an toàn dưới đây:

– Cho axit nitric (HNO3) vào axit clohidric (HCl). Tuyệt đối không được phép thực hiện ngược lại. Dung dịch thu được là một chất lỏng có màu vàng, bốc khói mùi clo nồng nặc.

– Nên thao tác và sử dụng dung dịch nước cường toan bên trong tủ hút, dùng xong đậy nắp xuống càng nhiều càng tốt để chứa hơi cũng như bảo vệ bạn khỏi bị thương trong trường hợp vỡ dụng cụ thủy tinh.

– Chuẩn bị dung lượng hai axit cần thiết cho công việc.

– Khử trùng sạch sẽ dụng cụ thủy tinh. Nếu dụng cụ thủy tinh nào có thể nhiễm hóa chất chứa liên kết CH thì chú ý tránh sử dụng. Dung dịch cường toan không sử dụng trên bất kỳ vật liệu chứa chất hữu cơ nào.

Nếu chẳng may bị dính axit lên da thì bạn hãy lau sạch ngay lập tức

– Sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ: Kính, áo blue, găng tay.

– Nếu chẳng may bị dính axit lên da thì bạn hãy lau sạch ngay lập tức và đi rửa với nhiều nước. Quần áo dính bẩn thì cần phải loại bỏ ngay.

– Trong trường hợp hít phải quá nhiều khí Clo hoặc bị bắn dung dịch cường toan vào mắt thì nên tìm đến các cơ sở y tế ngay lập tức để được trợ giúp.

– Khi đã dùng xong mục đích, bạn hãy trung hòa số dung dịch còn thừa bằng natri bicarbonat hoặc natri hydroxit 10%, dung dịch trung hòa này có thể đổ đi an toàn.

– Tuyệt đối không tích trữ dung dịch nước cường toan trong lọ thủy tinh có nắp đậy bởi vì nó sẽ tạo ra áp suất có thể gây ra nổ bình chứa, rất nguy hiểm cho người xung quanh.

Như vậy với bài viết trên đây, các bạn hẳn đã có thêm kinh nghiệm về việc sử dụng dung dịch nước cường toan an toàn rồi phải không. Nếu có làm những thí nghiệm lý thú thì hãy comment chia sẻ cho chúng mình cùng biết với nhé.

About Hoangcuc

Tôi là Hoàng Thị Cúc - Tôi đã có nhiều năm kinh nghiệm review các loại thiết bị vệ sinh công nghiệp và các kiến thức đời sống khác. Hy vọng những thông tin mà tôi chia sẻ sẽ giúp ích cho quý vị và các bạn!

View all posts by Hoangcuc →

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *