Đối với văn nghị luận, luận điểm và luận cứ là hai yếu tố cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu hết về hai khái niệm này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu luận cứ, luận điểm là gì và cách xác định luận cứ, luận điểm trong bài viết dưới đây.
Luận điểm là gì?
Thế nào là luận điểm là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi lần đầu tiếp xúc với thể loại văn nghị luận. Trên thực tế, luận điểm có thể hiểu là ý kiến thể hiện các tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới dạng câu khẳng định hoặc phủ định, giúp tác giả đạt được mục đích nghị luận.
Trong bài tìm hiểu luận điểm là gì lớp 8, khi trình bày, luận điểm cần phải được diễn đạt chính xác, rõ ràng, dễ hiểu, đúng sự thật và có tính định hướng để thuyết phục người đọc hoặc người nghe hiểu rõ vấn đề đang được đề cập. Để đạt được điều đó, luận điểm cần phải phù hợp với lẽ phải, chân lý trong cuộc sống, đồng thời đáp ứng được nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, luận điểm cũng cần phải tập trung hướng đến làm rõ các vấn đề cần được nghị luận, tránh trường hợp lan man, dài dòng, không đúng trọng tâm.
Luận cứ là gì?
Luận cứ là những lý lẽ, dẫn chứng đã được kiểm chứng dùng làm cơ sở, căn cứ để chứng minh cho luận điểm trong bài văn nghị luận.
Cũng giống như luận điểm, các dẫn chứng nêu ra trong luận cứ cần đảm bảo tính chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời, luận cứ phải được chọn lọc kỹ càng, là những nội dung tiêu biểu, nổi bật. Ngoài ra, lý lẽ đưa ra phải có tính logic, chặt chẽ và khoa học.
Cách xác định luận điểm và luận cứ trong bài văn nghị luận
Xác định luận điểm và luận cứ sao cho cụ thể, rõ ràng, chính xác sẽ giúp bài văn nghị luận trở nên hoàn chỉnh và thuyết phục hơn.
Cách xác định luận điểm
Trước khi bắt đầu viết một bài viết về vấn đề nào đó, người viết cần biết cách xác định các luận điểm bởi chúng chính là nền tảng, là cơ sở của nội dung văn bản. Nói một cách đơn giản, xác định hệ thống luận điểm là quá trình vận động trí não để nảy sinh ý tưởng về nội dung mà người viết cần có để hoàn chỉnh bài viết. Một số biện pháp xác định luận điểm được sử dụng phổ biến hiện nay có thể kể đến như: khai thác các dữ liệu có sẵn trong đề bài, đặt các câu hỏi hoặc dựa vào cách thức nghị luận.
Cách xác định luận cứ
Có thể khẳng định rằng luận cứ chính là nền tảng và là chất liệu để làm nên bài văn nghị luận. Muốn có nhiều luận cứ để sử dụng, người làm văn nghị luận phải tích lũy, phải chuẩn bị cho mình một vốn tri thức giàu có, đa dạng. Đó có thể là các lý thuyết, tư tưởng, tiền đề, định lý, định luật,…được khoa học chứng minh và xác nhận là đúng hoặc là những cơ sở thực tiễn có được thông qua việc thu thập số liệu, quan sát và làm thí nghiệm,…
Để lập luận của bạn trở nên thuyết phục, người viết phải biết cách lựa chọn luận cứ theo một số tiêu chí sau:
- Nội dung luận cứ phù hợp và thống nhất với yêu cầu và nội dung của luận điểm
- Luận cứ có tính xác thực về nguồn gốc, số liệu, sự kiện và tiểu sử nhân vật. Nếu không chắc chắn về độ chính xác thì không nên sử dụng. Đặc biệt lưu ý tuyệt đối không được bịa đặt luận cứ.
- Cần chọn lọc luận cứ nổi bật, đặc trưng, tiêu biểu để nêu trong bài
- Yêu cầu luận cứ đảm bảo đáp ứng đầy đủ, toàn diện cho luận điểm.
Bên cạnh luận điểm và luận cứ, tính thuyết phục của bài văn nghị luận còn phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp lập luận. Người viết cần phải biết vận dụng các phương pháp lập luận hợp lý để bài viết của mình trở nên chặt chẽ, thuyết phục hơn.
Ở bậc Trung học cơ sở, học sinh đã được làm quen một số thao tác lập luận phổ biến như: tổng hợp, phân tích, diễn dịch, quy nạp. Đến bậc Trung học Phổ thông, các em được củng cố kiến thức về các thao tác cũ, đồng thời bổ sung thêm một số thao tác mới như: so sánh, bác bỏ, bình luận.
Bài viết trên đây vừa chia sẻ một số thông tin trả lời cho câu hỏi luận cứ và luận điểm là gì cùng những cách xác định luận điểm và luận cứ cho bài văn nghị luận. Khi viết bài, học sinh cần chú ý phối hợp chặt chẽ hai yếu tố này để bài văn hoặc bài nói của mình trở nên thuyết phục và thu hút người đọc cũng như người nghe.