Coach là gì? Đây là thuật ngữ nghề nghiệp mới xuất hiện thời gian gần đây ở nước ta. Hầu hết các lĩnh vực hiện nay đều cần đến Coach không chỉ là nhân viên mà thậm chí những nhà lãnh đạo hàng đầu cũng cần Coaching. Vậy lợi ích của Coach đối với khách hàng và doanh nghiệp cụ thể như thế nào? Tất cả sẽ được thapgiainhietliangchi bật mí ngay trong bài viết sau!
Tìm hiểu Coach là gì?
Coach là gì?
Coach là gì? Có rất nhiều định nghĩa khác nhau được đưa ra để giải thích cho thuật ngữ Coach nghĩa là gì. Trong lĩnh vực thể thao, Coach được hiểu là huấn luyện viên và đây cũng là nghĩa được sử dụng phổ biến nhất. Nếu nói theo lĩnh vực phương tiện đi lại thì thuật ngữ Coach còn có nghĩa là xe ngựa 4 bánh hay xe buýt chạy đường dài.
Coach cũng được biết đến nhiều với một nghĩa mới hiện nay đó chính là khai vấn. Bởi Coach sẽ là người giúp bạn vượt qua các chướng ngại của bản thân, dẫn dắt ban thông qua việc cộng tác, tư vấn thay vì chỉ định, chỉ đạo.
Coaching là gì?
Theo định nghĩa mà Liên đoàn Huấn luyện viên Quốc tế đưa ra, Coaching có nghĩa là sự huấn luyện, kèm cặp giữa một chuyên gia trong lĩnh vực nào đó đối với khách hàng của mình. Trong đó, các Coach thường sẽ thực hiện nhiệm vụ tạo cảm hứng, động lực phấn khởi cho khách hàng để họ thực hiện, hoàn thành các mục tiêu cá nhân một cách hiệu quả nhất.
Coaching là quá trình cho phép một cá nhân hay đội nhóm suy niệm và nhận thức được bản thân họ là ai, điều gì là quan trọng nhất đối với họ, điểm mạnh và những vấn đề khó khăn đang gặp phải, các giải pháp có thể thực hiện và điều cần làm để hiện thực hóa các thay đổi mà họ mong muốn trong công việc cũng như cuộc sống.
Coaching có thể được hiểu một cách đơn giản là hình thức huấn luyện chuyên sâu mà ở đó người huấn luyện sẽ trực tiếp đóng vai trò đào tạo, hướng dẫn từng bước, cầm tay chỉ việc và trực tiếp tham gia cùng khách hàng trong công tác vận hành của doanh nghiệp để có những bước đi, quyết định đúng đắn nhất, nhanh chóng, mang lại hiệu quả cao hơn trong công việc.
Theo một huấn luyện gia tăng Hiệu suất (Coaching for Performance) John Whitmore đã định nghĩa Coaching là quá trình giúp khai mở tiềm năng và tối đa hóa hiệu suất của coachee (người được huấn luyện). Mục đích chính của Coach không phải là dạy mà là giúp cá nhân người coach có khả năng tự học hỏi và phát triển chính mình từ những kiến thức kinh nghiệm của người Coach mình.
Nguồn gốc ra đời của Coaching
Coach vốn là thuật ngữ xuất phát và được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực thể thao. Những vận động viên hàng đầu đều có một huấn luyện viên riêng. Nhung nhiều năm trở lại đây, hình thức này đã và đang trở nên phổ biến, lan rộng sang nhiều lĩnh vực kể cả kinh doanh hay cuộc sống.
Những thông tin được biết Coaching lần đầu tiên được biết đến xuất hiện vào năm 1974 được viết bởi tác giả Timothy Gallwey với tên gọi The Inner Game of Tennis. Trong tác phẩm này Gallwey đã đề cập mô tả các nguyên tắc làm việc của huấn luyện viên thể thao với các giáo viên của mình và các nguyên tắc này có thể áp dụng rộng rãi cho nhiều lĩnh vực khác nhau.
Gallwey cho rằng, trở ngại lớn nhất cản trở sự thành công đó chính là xuất phát từ bên trong mỗi người chứ không phải bên ngoài. Điều quan trọng nhất chính là phải thay đổi tư duy và cách nhìn nhận các sự việc. Đó mới chính là lúc mà Coach phát huy được hết các vai trò của mình. Các nghiên cứu của ông đã được tiếp tục nối tiếp bởi John Whitmore. Vào năm 1992, John Whitmore xuất bản cuốn sách Coaching for Performance, đây là cuốn sách trở thành chuẩn mực của ngành Coaching sau này. Với những đóng góp to lớn của mình đã giúp John Whitmore trở thành cha đẻ của ngành Coaching hiện đại.
Từ những năm 1990, các tổ chức quốc tế đầu tiên về Coach (huấn luyện) bắt đầu được thành lập như Hiệp hội huấn luyện viên, Liên đoàn Huấn luyện viên Quốc tế,….các tổ chức này đã có nhiều đóng góp to lớn trong việc xây dựng các tiêu chuẩn đào tạo ngành Coaching.
Những năm gần đây, Coaching xếp trong nhóm những ngành phát triển nhanh nhất. Theo thống kê của ICF, tổng doanh thu của Coach năm 2016 đạt 2 tỷ USD. Không chỉ mang tới nguồn lợi về thu nhập cho người theo nghề mà còn mang lại nhiều lợi ích lớn cho cá nhân, doanh nghiệp.
Coaching hiện nay phát triển ngày càng mạnh mẽ với các loại hình đa dạng như:
- Life coaching là huấn luyện viên quản trị cuộc đời
- Performance coaching là huấn luyện viên tăng cường hiệu suất công việc
- Management coaching là huấn luyện quản lý
- Personal coaching là huấn luyện riêng cá nhân
- Coaching skill là kỹ năng huấn luyện
- Life coach là huấn luyện viên cuộc sống
Bên cạnh đó còn rất nhiều loại Coaching khác bạn có tham khảo tìm hiểu thêm.
Nhiệm vụ của một Coach chuyên nghiệp bao gồm những gì?
Vậy nhiệm vụ của Coach là gì? Trên thực tế Coach phải chịu trách nhiệm rất nhiều công việc tại nhiều vị trí với những vai trò khác nhau nhưng tựu chung lại có thể kể ra những công việc như sau:
Kèm cặp khách hàng: Kèm cặp là trường hợp khi một đồng nghiệp cao cấp, được coi là có nhiều kinh nghiệm, hiểu biết hơn và khôn ngoan hơn đưa ra những lời khuyên và cung cấp một mô hình vai trò. Kèm cặp bao gồm các cuộc thảo luận rộng rãi có thể không giới hạn thời gian cụ thể trong bối cảnh làm việc. Một người cố vấn là sẽ một nhà tài trợ có kinh nghiệm và chuyên môn tuyệt vời trong lĩnh vực công việc của khách hàng của họ. Cả cố vấn và huấn luyện đều chủ yếu quan tâm đến thành tích, kết quả trong hiện tại và tương lai.
Tư vấn cho khách hàng: Tư vấn đang làm việc cho một khách hàng cảm thấy không thoải mái, hay không hài lòng với cuộc sống hiện tại của họ. Họ đang tìm kiếm người hướng dẫn và những lời khuyên. Một nhân viên tư vấn sẽ làm việc để khắc phục các vấn đề của khách hàng. Một nhà tư vấn cung cấp chuyên môn và giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh doanh, hoặc định hướng phát triển một doanh nghiệp nói chung. Một nhà tư vấn về giao dịch với toàn bộ tổ chức hoặc các bộ phận cụ thể của nó và không phải với các cá nhân riêng biệt trong đó.
Trị liệu khách hàng: Trị liệu đang làm việc với khách hàng để tìm kiếm sự giảm bớt các triệu chứng tâm lý hay thể chất. Khách hàng muốn chữa lành về mặt cảm xúc và giảm đau từ mặt tinh thần. Trị liệu liên quan đến vấn đề sức khỏe tâm thần của khách hàng. Huấn luyện thỏa thuận với sự phát triển về tinh thần của khách hàng. Tạo động lực cho khách hàng để tham gia trị liệu hoặc tư vấn thường là để thoát khỏi sự đau đớn hoặc khó chịu, thay vì chỉ chăm chăm hướng tới các mục tiêu mong muốn. Huấn luyện ở đây không phải là khắc phục, nó là khái quát. Cả trị liệu và tư vấn đều có nhiều khả năng phải liên quan đến sự hiểu biết và kinh nghiệm làm việc trong quá khứ hơn là huấn luyện khái quát.
Đào tạo: Đào tạo ở đây là quá trình nhận được các kỹ năng hay các khả năng kiến thức bằng cách học tập, trải nghiệm hoặc giảng dạy. Huấn luyện viên theo định nghĩa chính là chuyên gia và khóa đào tạo có khả năng được nhắm mục tiêu đến các kỹ năng cụ thể cho ra kết quả ngay lập tức. Đào tạo ở đây cũng có khả năng là một kỹ năng trở lên chứ không phải một.
Giảng bài: Dạy học thông thường là truyền kiến thức từ giáo viên đến học sinh, giáo viên biết những điều mà học sinh không biết. Tuy nhiên trong Coach ngược lại khách hàng là chuyên gia và khách hàng có câu trả lời cho chính mình, chứ không phải huấn luyện viên.
Bên cạnh đó còn rất nhiều công việc cụ thể khác mà những người làm Coach họ nắm những vai trò quan trọng đó. Từ phần trên chúng ta có thể hiểu đơn giản nhiệm vụ của một Coach chuyên nghiệp gồm những việc như sau:
- Giúp khách hàng nhận ra, khám phá, xác định những thứ mình thực sự muốn trong cuộc sống
- Đưa ra các giải pháp giúp khách hàng tự tìm hiểu, tự khám phá và nâng cao nhận thức về bản thân mình
- Sáng tạo ra các phương thức, phương pháp khác nhau để giúp khách hàng cởi mở chia sẻ những cảm xúc, suy nghĩ thật bên trong của mình.
- Xây dựng các kế hoạch hợp lý để khách hàng thực hiện các mục tiêu đã đề ra
- Đưa đến cho khách hàng những phản hồi nhất định, lời khuyên để thực hiện tốt các mục đích của mình một cách hiệu quả nhất
- Tạo động lực và đồng hành cùng khách hàng trong suốt quá trình thực hiện các mục tiêu.
Các loại hình Coaching phổ biến nhất hiện nay
Hiện nay có 3 loại hình Coaching chính đó là:
Khai vấn hay huấn luyện thể thao (gọi là Athletic Coaching): Là người thực hiện các công việc chuẩn bị cho các vận động viên và có đầy đủ tất cả các kỹ năng cần thiết nhất để thi đấu tốt. Thông qua các chiến thuật đã đào tạo, thúc đẩy động lực về tâm lý, phương pháp, giúp khách hàng có thể đạt được mục tiêu thể thao họ muốn và giữ họ luôn ở mức độ đỉnh cao.
Khai vấn về nghề nghiệp (Career Coaching): Sẽ đánh giá khả năng và mối quan tâm của khách hàng về con đường phát triển sự nghiệp; sau đó họ sẽ giúp bạn tìm một nghề nghiệp sao cho phù hợp với khách hàng, trang bị đầy đủ các kỹ năng cần thiết để phù hợp với công việc đó. Bên cạnh đó , cũng đưa ra các gợi ý về nghề nghiệp dựa trên nền tảng giáo dục, kiến thức của khách hàng hoặc đưa ra lời khuyên khách hàng cải thiện kiến thức.
Khai vấn về Sức khỏe (Wellness Coaching): Là loại hình dịch vụ hoàn toàn khác với việc tập trung tư vấn vào sức khỏe, hạnh phúc thật sự của một cá nhân. Những huấn luyện viên Coach sẽ có trách nhiệm đảm bảo khách hàng tránh khỏi các hành động nguy hiểm, theo dõi lịch trình khách hàng để đảm bảo họ luôn có cơ thể khỏe mạnh, có được sự minh mẫn về tinh thần cũng như thái độ tích cực.
Lợi ích của Coaching đối với khách hàng và doanh nghiệp
Chắc chắn rồi, nếu không thực sự mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp hay khách hàng thì Coaching đã không phát triển như ngày hôm nay. Thường người ta sẽ bắt đầu khởi nghiệp xây dựng một công ty hay doanh nghiệp từ chính lĩnh vực mà họ tự tin, giỏi nhất. Tuy nhiên, vai trò của một người đứng đầu một doanh nghiệp sẽ khác hoàn toàn với vai trò mà bạn đang đảm nhận là một nhân viên. Ngoài kinh nghiệm và các kỹ năng về quản lý của lãnh đạo thì điều mà khiến cho đến 90% công ty startup phải tuyên bố phá sản sau 3 năm đầu hoạt động chính là thiếu một tầm nhìn rõ ràng, cụ thể.
Tuy vậy, nhưng không phải cứ có được một tầm nhìn chuẩn thì doanh nghiệp của bạn có thể tồn tại và phát triển tốt bởi còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác tác động trong suốt quá trình vận hành mà đôi khi sẽ khiến cho người chủ doanh nghiệp phải cảm thấy chán nản chùn bước. Đó chính là lý do mà họ phải cần tìm đến những người Coaching là những người thầy, người hướng dẫn, đôi khi là người bạn có thể luôn đồng hành và nhắc nhở họ cải tiến, tiến bộ liên tục cho đến khi nào đạt được mục tiêu như mong đợi.
Lợi ích đối với các doanh nghiệp, khi bắt đầu nghĩ đến việc thuê một Coach chuyên nghiệp hoặc mua các gói Coaching được setup cung cấp, thì bên cạnh việc tìm hiểu xem Coaching là gì bạn cần nắm được một số lợi ích mà hình thức Coaching mang lại cho doanh nghiệp, dưới đây cũng là một số lợi ích:
Mang đến cho bạn những tư vấn cần thiết nhất để bạn lựa chọn con đường đi cho riêng mình
Giúp bạn có thể cụ thể hóa mục tiêu mình mong muốn đạt được, lập kế hoạch làm sao để đạt được, hoành thành những điều đó
Khai phá bản thân từ nhiều góc độ khác nhau để hiểu rõ chính mình hơn
Đưa ra cách để nâng cao hiệu quả làm việc của mình như quản lý thời gian, quản lý năng lượng tích cực lẫn và quản lý sự tập trung
Thay đổi những tư duy của bạn để tiến nhanh hơn đến mục tiêu đặt ra
Luôn nhắc nhở và đưa ra những phản hồi, lời khuyên cần thiết để bạn loại bỏ các yếu tố cảm xúc cá nhân cản trở
Giúp bạn tư duy tích cực hơn bằng cách nhìn nhận, cách nghĩ khác đi.
Vạch rõ ra lộ trình và nâng đỡ bạn trong suốt quá trình bạn bước đi trên lộ trình ấy.
Quá trình Coaching bao gồm những bước nào?
Quá trình huấn luyện Coaching thường gồm các bước cơ bản sau đây:
Bước 1: Xác định mục tiêu. Các coach sẽ giúp các coachee tìm hiểu về chính bản thân, xác định cụ thể các mục tiêu mong muốn đạt được thông qua việc lắng nghe tích cực và đặt câu hỏi.
Bước 2: Lập kế hoạch chi tiết hành động. Sẽ dựa trên mục tiêu mà bạn xác định ở các bước trên, coach và coachee sẽ cùng nhau xây dựng lên một kế hoạch hành động tương ứng; xác định trước những khó khăn cũng như những nguồn lực bạn có thể sử dụng để thực hiện được các mục tiêu đề ra.
Bước 3: Điều chỉnh và phản hồi. Trong suốt quá trình thực hiện các kế hoạch, coaching sẽ đồng hành cùng với coachee, động viên và ủng hộ họ cho tới khi hoàn thành các mục tiêu đề ra.
Xem thêm: R&D là gì? Tầm quan trọng của R&D trong kinh doanh
Các kỹ năng cần thiết để trở thành một Coach chuyên nghiệp
Sau khi tìm hiểu Coach là gì, hãy cùng xem một Coach chuyên nghiệp cần có những kỹ năng gì nhé.
Nghề Coaching không yêu cầu bạn phải có bất kỳ một nền tảng giáo dục nào nhưng bạn cần phải có vốn kiến thức toàn diện trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Bạn có thể tham gia vào các chương trình dạy khoa học, để được cấp chứng chỉ nghề nghiệp.Tự chung lại để trở thành một coaching chuyên nghiệp, có thể sống với nghề, sống bằng nghề thì bạn cần phải có các kỹ năng cần thiết sau:
Kỹ năng lắng nghe và thấu hiểu: Đây là kỹ năng quan trọng và cần thiết nhất. Coaching cần phải biết lắng nghe, thấu hiểu được những gì khách hàng cảm thấy và suy nghĩ. Sự quan tâm và tôn trọng những suy nghĩ của khách hàng chính là những yếu tố quan trọng để thiết lập nên kế hoạch và đạt được sự thành công.
Kỹ năng giao tiếp tốt: Để có thể tiếp cận với một cách khách hàng dễ dàng bạn cần phải có thêm kỹ năng giao tiếp tốt, biến bạn chủ động trong các cuộc giao tiếp, để khách hàng cởi mở chia sẻ, cung cấp các thông tin quan trọng. Về cơ bản,có thể nói Coaching chính là tất cả của giao tiếp.
Biết cách đặt câu hỏi chuẩn: Bạn nên đặt ra các câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề. Ưu tiên những câu hỏi mở để tạo điều kiện cho khách hàng bày tỏ quan điểm suy nghĩ, cảm xúc của họ thay vì các câu hỏi đóng chỉ YES/NO. Coaching sẽ giúp khách hàng tự tìm thấy câu trả lời của chính họ chứ không phải bạn đưa ra đáp án cho họ biết.
Kỹ năng trình bày các quan điểm khác nhau: Các huấn luyện viên Coaching cần giúp khách hàng khám phá ra nhiều quan điểm khác nhau để họ tự đưa ra quyết định và lựa chọn xem cái nào là phù hợp nhất với bản thân họ.
Đảm bảo tính bảo mật: Nếu muốn làm nghề nghiệp Coaching thì bạn cần phải tạo được lòng tin cần thiết của khách hàng; tuyệt đối không được tiết lộ những tâm tư, bí mật của họ. Đó là yếu tố quan trọng nhất để người khác có thể yên tâm chia sẻ tất cả mọi thứ với bạn.
Không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, kinh nghiệm cùng với các kỹ năng mềm, để khẳng định được vị trí thương hiệu của mình trong lĩnh vực nghề nghiệp mà bạn đang huấn luyện.
Thu nhập của nghề Coaching là bao nhiêu?
Coaching là một ngành nghề còn khá lạ lẫm mới mẻ ở Việt Nam, đây là ngành có tốc độ phát triển nhanh chóng chỉ đứng sau công nghệ thông tin. Để bạn có thể tham gia vào lĩnh vực nghề nghiệp Coaching thì cần phải có bằng chứng nhận của Liên đoàn khai vấn quốc tế ICF với thời gian đào tạo từ 60-75 giờ tùy từng cấp độ.
Sau khi đã được cấp chứng chỉ hành nghề, mức thu nhập của bạn sẽ tùy thuộc vào năng lực, độ uy tín khai vấn của bạn. Hiện nay, những khai vấn viên người nước ngoài thường được các tập đoàn lớn mời về với mức thu nhập khủng 10 triệu đồng/giờ/người. Các khai vấn viên trong nước nếu có kinh nghiệm mức thu nhập sẽ từ 3-5 triệu đồng/giờ/người. Có thể nói, đây là mức cao lương đáng mong ước với nhiều người. Con số này không ngừng tăng lên, nó phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm và những giá trị, lợi ích bạn đem lại cho khách hàng của mình.
Một số những điều cần lưu ý trong Coaching
Mọi sự vật sự việc trong cuộc sống đều tồn tại các mặt tích cực và tiêu cực và Coaching cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Mỗi một hình thức Coaching sẽ luôn đi kèm với các ưu nhược điểm. Để đạt hiệu quả cao trong quá trình huấn luyện ta cần phải lưu ý một số điểm sau đây:
- Các mục tiêu đều có thể thay đổi dù có hay không có được sự chấp thuận của nhóm
- Trong một số trường hợp cụ thể, việc huấn luyện toàn diện có thể dẫn tới một số vấn đề khác liên quan tới tinh thần cảm xúc.
- Coaching có nhiều rủi ro, khiến cho coachee cảm thấy mất ý nghĩa đối với cuộc sống, các công việc hiện tại.
Để hạn chế tối đa những hạn chế trên xảy ra, thì cần phải giữ được mối liên lạc chặt chẽ với nhóm hoặc cá nhân khách của bạn. Là cấp quản lý, bạn cần phải xây dựng mối quan hệ thật chặt chẽ, ý nghĩa với những người được coach. Hãy thật nỗ lực, để truyền cảm hứng cho họ cũng như thông báo trước với họ những thay đổi đối với mục tiêu đề ra trước đó.
Phân biệt coaching and mentoring
Coaching và Mentoring hai thuật ngữ thường bị nhầm lẫn nhưng hoàn toàn khác nhau. Vậy nên phần sau sẽ giúp bạn phân biệt chúng, cụ thể là:
Coaching (huấn luyện): Xuất phát từ niềm tiên rằng mỗi cá nhân đều tự có câu trả lời cho các vấn đề trong cuộc sống của bản thân. Người coach (huấn luyện viên) không đóng vai trò là chuyên gia giảng dạy mà chỉ tập trung vào việc đặt câu hỏi để có thể triển khai hết các tiềm năng để khách tự giải quyết các vấn đề của chính họ. Trọng tâm là các cá nhân, người được coachee, người coach không nhất thiết là một cá nhân chỉ định mà có thể là bất kỳ ai cũng được cho dù là đồng nghiệp, cấp trên,…
Mentoring (cố vấn): Là việc như người cố vấn (mentor) hướng dẫn người được cố vấn (mentor) sẽ học hỏi và phát triển. Mentor thường là người có nhiều kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn sâu được chỉ định để hỗ trợ cho các mentee.
Mentoring sẽ tập trung vào tương lai, sự phát triển của nghề nghiệp và mở rộng tầm nhìn cho các mentee còn Coaching lại tập trung nhiều vào hiện tại, giải quyết hoàn thành các vấn đề trước mắt.
Bài viết trên là những thông tin cụ thể nhất về Coach là gì, từ nguồn gốc ra đời, nhiệm vụ, kỹ năng cần thiết để trở thành Coaching chuyên nghiệp. Bên cạnh đó là lợi ích của Coach đối với khách hàng và doanh nghiệp. Hy vong qua bài viết trên bạn có thêm kiến thức về một lĩnh vực nghề nghiệp mới, có thể áp dụng vào cuộc sống khi cần thiết. Chúc các bạn thành công.
