Cà phê từ lâu đã trở thành thức uống phổ biến trên toàn thế giới, thậm chí không thể thiếu đối với một số người trong cuộc sống hàng ngày. Cà phê giúp ta duy trì một tinh thần tỉnh táo phấn chấn để học tập, làm việc bởi trong nó có chứa chất Caffeine. Tuy nhiên có rất nhiều người lại không hiểu hết về Caffeine mặc dù sử dụng cà phê hàng ngày. Vậy hãy cùng đi tìm hiểu Caffeine là gì? Caffeine có lợi hay hại đối với sức khỏe của con người.
Caffeine là gì?
Cafein hay caffeine là gì? Caffeine là một hoạt chất kích thích tự nhiên thường có trong những loại quả tự nhiên như cà phê, cacao, cây trà,…
Chất này giúp kích thích bộ não, hệ thần kinh trung ương, giúp chúng ta tỉnh táo, phấn chấn và ngăn ngừa sự buồn ngủ, mệt mỏi.
Caffeine được phát hiện đầu tiên trong cây trà vào khảng năm 2737 Trước Công nguyên. Nhiều năm sau đó, người ta phát hiện chất này trong quả cà phê bởi một người chăn cừu ở Ethiopia khi anh ta thấy rằng quả cà phê bổ sung rất nhiều năng lượng cho đàn dê của mình, quả cà phê giúp chúng hoạt bát, nhiều năng lượng hơn.
Nước giải khát chứa caffeine được ra đời vào cuối những năm 1800 và tiếp sau đó là các loại đồ uống tăng lực chứa caffein cũng được ra đời.
Cho đến ngày nay có đến 80% dân số thế giới đang tiêu thụ ít nhất một sản phẩm có chứa caffeine mỗi ngày và con số này ở Bắc Mỹ có thể lên đến 90% đối với người trưởng thành.
Caffeine là một chất kích thích tự nhiên được tiêu thụ hầu khắp trên toàn thế giới. Chất này có mặt trong các loại đồ uống như cà phê, trà, nước giải khát, nước tăng lực, nước giải khát hoặc sô cô la. Bên cạnh đó thì caffeine cũng được sử dụng trong y học điều chế thành các loại thuốc để chữa bệnh.
Caffeine hoạt động như thế nào?
Sau khi chúng ta đưa caffeine vào cơ thể, caffeine được hấp thụ một cách nhanh chóng từ ruột vào máu. Sau đó theo máu chúng sẽ đến gan và bị chuyển đổi thành các hợp chất có thể tác động đến chức năng của các cơ quan khác nhau đặc biệt là não.
Caffeine hoạt động với cơ chế ngăn chặn tác dụng của adenosine, là chất dẫn truyền thần kinh giúp thư giãn bộ não và khiến ta cảm thấy muốn nghỉ ngơi mệt mỏi. Nồng độ adenosine sẽ tích tụ tăng lên ngày qua ngày, khiến ta ngày cảm thấy mệt mỏi và muốn đi ngủ.
Thì Caffeine giúp bạn phấn chấn tỉnh táo bằng cách kết nối với các thụ thể adenosine trong não và làm chúng không hoạt động, ngăn chặn tác dụng của adenosine, làm giảm mệt mỏi.
Caffeine cũng có thể làm tăng nồng độ của adrenaline trong máu và kích thích hoạt động não của các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine và norepinephrine.
Các chất dẫn truyền trên tiếp tục kích thích não bộ và thúc đẩy trạng thái hưng phấn tỉnh táo và tập trung. Bởi vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến não nên caffeine cũng thường được gọi là một loại thuốc thần kinh.
Ngoài ra, caffeine có thể phát huy tác dụng một cách nhanh chóng. Ví dụ, với lượng caffeine tìm thấy trong một tách cà phê có thể chỉ mất chưa đến 20 phút để hấp thụ vào máu và chỉ khoảng một giờ để đạt phát huy tác dụng một cách hiệu quả nhất.
Các loại thực phẩm, đồ uống có chứa hàm lượng Caffeine
Caffeine là một chất có màu trắng đắng, xuất hiện trong tự nhiên được tìm thấy trong hơn 60 loại thực vật, bao gồm hạt, lá trà, cà phê, và vỏ cacao (được sử dụng để làm sô cô la). Ngoài ra Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) coi caffeine vừa là chất phụ gia thực phẩm vừa là thuốc chữa bệnh.
Các thực phẩm và thức uống phổ biến chứa chất cafein như cà phê, trà, soda và sô cô la. Lượng caffeine trong mỗi thực phẩm và đồ uống là khác nhau. Đối với cà phê và trà, hàm lượng caffeine mỗi cốc phụ thuộc vào nhãn hiệu, loại quả hoặc lá được sử dụng, cách chế biến và khối lượng của nó.
Hầu hết các loại nước có ga, đều có chứa caffeine. Thức uống năng lượng đang ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt được thanh thiếu niên và thanh niên ưa chuộng sử dụng. Hàm lượng caffeine có trong những đồ uống này dao động từ 60mg đến hơn 250mg trên mỗi khẩu phần.
Dưới đây là hàm lượng caffeine có thể có trong mỗi 240ml của một số loại thức uống phổ biến :
Espresso khoảng 240-720 mg.
Cà phê chứa khoảng 102-200 mg.
Trà yerba mate chứa khoảng 65-130 mg.
Nước tăng lực chứa khoảng 50-160 mg.
Trà ủ chứa khoảng 40-120 mg.
Nước giải khát chứa khoảng 20-40 mg.
Cà phê khử caffeine cũng chứa khoảng 3-12 mg.
Ca cao chứa khoảng 2-7 mg.
Sữa sô cô la chứa khoảng 2-7 mg.
Tuy cùng một loại thực phẩm nhưng hàm lượng Caffeine có thể rất chênh lệch.
Ví dụ như, 28 gram sôcôla trắng chỉ chứa 1-15 mg, nhưng 28 gram sôcôla đen lại chứa đến 5-35mg.
Caffeine cũng là thành phần, chất phụ gia của một số loại thuốc theo đơn hoặc thuốc mua không cần đơn như dị ứng, thuốc cảm và thuốc giảm đau.Hay nó cũng là một thành phần có trong các loại thực phẩm chức năng giảm mỡ.
Vậy ta thấy Caffeine thường được tìm thấy trong các loại cà phê, trà, nước giải khát, socola và nước uống tăng lực là phổ biến nhất.
Những lợi ích của caffeine đối với sức khỏe
Caffeine được biết đến nhiều nhất có trong cà phê, rất nhiều người trên thế giới sử dụng cà phê hàng ngày để duy trì sự tỉnh táo, tập trung trong công việc hàng này, nhưng ngoài tác dụng đó ra thì Caffeine còn mang đến rất nhiều lợi ích cho cơ thể chúng ta.
Cải thiện những tâm trạng tiêu cực và tăng cường chức năng của não bộ
Caffeine có khả năng chặn các phân tử tín hiệu não adenosine, tạo ra sự gia tăng các phân tử tín hiệu khác, như dopamine và norepinephrine. Sự thay đổi này rất có lợi cho tâm trạng và tăng cường chức năng của não.
Các nghiên cứu đã chỉ ra caffeine có tác dụng giúp cải thiện tâm trạng tỉnh táo, giảm nguy cơ tự tử và tránh các chứng trầm cảm. Uống nhiều caffeine thì tâm trạng sẽ càng tốt lên. Tuy nhiên, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng cà phê chỉ có tác dụng khi khoảng thời gian giữa các lần uống ít nhất là 8 tiếng. Nếu uống liên tục thì cốc cà phê thứ hai của bạn chẳng có tác dụng gì cả.
Uống từ ba đến năm cốc cà phê mỗi ngày cũng có thể làm giảm khoảng 28-60% nguy cơ mắc các bệnh về thần kinh như bệnh Alzheimer và Parkinson.
Xem thêm: Creatine là gì? Những thông tin cần biết về Creatine
Caffeine đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và hỗ trợ giảm cân
Do có khả năng kích thích thần kinh trung ương hoạt động, nên caffeine có thể làm tăng sự trao đổi chất trong cơ thể lên đến 11% và tăng cường đốt cháy chất béo lên đến 13%.
Thực tế cho thấy ,nếu tiêu thụ 300 mg caffeine mỗi ngày có thể giúp chúng ta tiêu hao thêm 79 calo mỗi ngày. Nghe có vẻ 79 calo có vẻ là con số nhỏ nhưng nó gần bằng lượng calo dư thừa đã khiến người Mỹ tăng thêm trung bình 2.1 lb (1 kg) mỗi năm.
Hiện nay nhiều người sử dụng caffeine làm phương pháp để giảm cân. Tuy nhiên,có một nghiên cứu kéo dài 12 năm về caffeine và cân nặng cho thấy những người uống cà phê nhiều nhất trung bình cũng chỉ giảm được 0.4-0.5 kg vào cuối giai đoạn nghiên cứu. Caffeine có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hỗ trợ giảm mỡ, tuy nhiên hiệu quả đem lại không cao nên chúng ta không nên lạm dụng caffeine cho việc giảm cân.
Caffeine có thể giúp tăng hiệu suất việc tập luyện thể dục thể thao
Trong tập thể dục, caffeine có thể khiến cơ thể phấn chấn nhiều năng lượng đốt cháy chất béo tiêu hoa năng lượng.
Điều này rất có lợi vì khi đó glucose được lưu trữ trong cơ thể lâu hơn, khiến cho tình trạng mệt mỏi, kiệt sức của cơ bắp đến muộn hơn, khó đến hơn.
Caffeine cũng giúp cải thiện tình trạng căng cơ và tăng sức bền cho chúng ta.Các nghiên cứu đã thực hiện nhận thấy rằng nếu tiêu thụ liều 5 mg caffeine/kg trọng lượng cơ thể một giờ trước khi tập thể dục sẽ giúp cải thiện tăng sức bền lên đến 5%.Một điều thú vị là các nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng chỉ cần sử dụng một liều lượng thấp khoảng 3 mg/kg trọng lượng cơ thể vẫn có thể đem lại các hiệu quả trên.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu đã đưa ra kết luận tương tự về lợi ích caffeine đem lại trong các môn thể thao đồng đội, cường độ luyện tập cao và các bài tập tăng cường thể lực. Cuối cùng, nó cũng có thể khiến các cảm giác mệt mỏi, uể oải trong khi tập thể dục giảm đến 5.6%, điều này làm cho việc tập luyện trở nên hứng thú, dễ dàng hơn.
Caffeine giúp cơ thể chống lại các bệnh tim mạch và tiểu đường tuýp 2
Trên thực tế, cho thấy uống từ 1 đến 4 tách cà phê mỗi ngày có thể giúp giảm đến 16-18% nguy cơ mắc bệnh tim ở phụ nữ và cả nam giới. Các nghiên cứu khác cho thấy nếu uống 2-4 tách cà phê hoặc trà xanh mỗi ngày có thể giảm 14-20% nguy cơ đột quỵ.
Tuy nhiên cần lưu ý là caffeine có thể làm tăng huyết áp nhẹ ở một số người bị bệnh cao huyết áp.Tác động này nói chung là không đáng kể tình trạng này có xu hướng giảm dần khi uống cà phê một cách thường xuyên.
Caffeine cũng giúp chống lại bệnh tiểu đường. Một bản tổng kết được đưa ra gần đây đã ghi nhận rằng những người uống nhiều cà phê có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 thấp hơn 29% so với người không uống. Tương tự, những người tiêu thụ nhiều cafein cũng có nguy cơ tiểu đường thấp hơn 30% người không sử dụng.
Các nhà nghiên cứu đã cho thấy rằng với mỗi 200 mg caffeine được tiêu thụ, nguy cơ tiểu đường lại giảm xuống từ 12-14%.Hơn hết một điều thú vị là uống cà phê đã loại bỏ Caffeine cũng có thể đến giảm 21% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Điều này chứng minh rằng các hợp chất có lợi khác trong cà phê cũng có thể giúp chống lại tiểu đường tuýp 2 .
Caffeine có thể đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe khác:
Bên cạnh những lợi ích chính cho sức khỏe như trên, thì Caffeine còn rất nhiều lợi ích khác tốt cho sức khỏe như:
Caffeine bảo vệ gan: Cafein có thể làm giảm những nguy cơ tổn thương gan ( như xơ gan) lên tới 84%. Đồ uống chứa chất này có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển bệnh, cải thiện tình hình khi điều trị và giảm các nguy cơ tử vong sớm.
Cafein làm tăng tuổi thọ: Uống cà phê có thể làm giảm 30% nguy cơ tử vong sớm, nhất là đối với phụ nữ và những người mắc tiểu đường.
Giảm nguy cơ gây ung thư: 2-4 tách cà phê hoặc trà mỗi ngày có thể giúp làm giảm nguy cơ ung thư gan đến 64% và nguy cơ ung thư đại trực tràng lên đến 38%.
Bảo vệ da: Uống 4 tách cà phê, trà có caffeine mỗi ngày có thể làm giảm 20% nguy cơ ung thư da .
Ngăn ngừa mắc bệnh gút: Uống bốn tách cà phê mỗi ngày có thể làm giảm 40% nguy cơ mắc bệnh gút ở nam giới và 57% nguy cơ mắc bệnh ở phụ nữ.
Tăng cường sức khỏe đường ruột: Uống 3 ly cà phê, trà mỗi ngày trong vòng 3 tuần có thể làm tăng số lượng cũng như hoạt động của lợi khuẩn đường ruột.
Tác dụng phụ của Caffeine đối với con người
Sử dụng caffeine không ảnh hưởng gì an toàn với sức khỏe. Tuy nhiên trong một số trường hợp thì caffeine sẽ gây ra một số các tác dụng phụ không mong muốn. Caffeine là chất gây nghiện, một số người dị ứng hoặc nhạy cảm với chất này hay chúng ta sử dụng quá nhiều chất này.
Khi ta sử dụng quá nhiều chất này, quá liều hay lạm dụng sẽ có những triệu chứng như sau:bồn chồn, lo lắng, run rẩy, nhịp tim tăng cao, căng thẳng, cơn đau bụng, tiêu chảy, nhịp tim nhanh hoặc bất thường, tăng nhịp thở, đổ mồ hôi,cáu gắt và mất ngủ. Khi hấp thụ quá nhiều caffeine trong các sản phẩm đồ uống, thực phẩm có thể khiến bạn nhức đầu, đau nửa đầu, gây ra huyết áp cao ở một số người, thậm chí một số người choáng váng, nôn mửa, giống như hiện tượng say xe hay còn được gọi là say cà phê.
Hơn hết, đối với phụ nữ có thai không nên sử dụng caffeine, vì chất đó có thể dễ dàng xâm nhập vào nhau thai, những tháng đầu của thai kỳ làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc khiến em bé sinh ra bị nhẹ cân. Phụ nữ mang thai nên hạn chế tối đa dùng chất này, không sử dụng các đồ uống hay thực phẩm có hàm lượng cafein cao như cà phê, nước có ga, nước tăng lực.
Đối với những người đang sử dụng thuốc cũng cần chú ý vì một số loại thuốc có thể không thích hợp với caffeine khi sử dụng chung hay sử dụng đồ uống thực phẩm có chứa chất đó trong thời gian đang sử dụng thuốc. Ví dụ như những người dùng Zanaflex loại thuốc giãn cơ bắp hay thuốc chống trầm cảm Luvox nên tránh sử dụng caffeine vì những thuốc này có thể làm cho Caffeine hoạt động mạnh mẽ hơn có thể gây ra cảm giác bồn chồn lo lắng tim đập nhanh,…Bên cạnh đó caffeine cũng là chất kích thích tuy rằng tự nhiên nhưng cũng gây nghiện nếu lạm dụng một cách thái quá chúng ta sẽ bị phụ thuộc vào nó và hàm lượng phải hấp thụ ngày một tăng lên.
Liều dùng phù hợp của Caffeine
Với những tác dụng như trên chúng ta phải sử dụng caffeine một cách vừa đủ để mang lại những lợi ích cho sức khỏe và tinh thần. Theo nghiên cứu chỉ ra người trưởng thành nên sử dụng 400 mg caffeine mỗi ngày là liều lượng phù hợp và an toàn. Lượng caffeine này có thể được chứa trong 2-4 tách cà phê chúng ta không nên sử dụng một cách liên tục mà ly sau nên cách ly trước 8 tiếng để đạt những hiệu quả tốt nhất.
Chất cafein trong cà phê có thời gian chuyển hóa, tiêu thụ sau khi vào cơ thể là khoảng 5 giờ. Khi bạn tiêu thụ 40 mg caffeine thì sau 5 tiếng đồng hồ sẽ còn 20mg trong cơ thể bạn.
Những người nhạy cảm hoặc dị ứng với caffeine không nên sử dụng hoặc hạn chế dụng với hàm lượng thấp. Không nên sử dụng quá liều caffeine các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 500mg đã là quá liều. Bạn chỉ nên hấp thụ tối đa 200 mg caffeine trong mỗi lần dùng.
Theo nghiên cứu của trường Đại Học Sản phụ khoa Hoa Kỳ, phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng caffeine hoặc tối đa chỉ nên uống 200 mg caffeine mỗi.
Thật ra ta thấy caffeine không nhiều tác dụng phụ như chúng ta vẫn tưởng, tác dụng phụ có thể đến từ những chất khác có trong đồ uống hay thực phẩm như đường, ga,….Nếu sử dụng đúng cách với hàm lượng phù hợp thì caffeine sẽ mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Cách bảo quản caffeine như thế nào?
Thật ra caffeine không phải là một chất khó bảo quản, vì thế chúng ta chỉ cần bảo quản nó bằng cách thông thường như những loại chất khác, tránh ánh nắng trực tiếp, để ở nơi khô ráo thoáng mát, không quá ẩm ướt, đóng nắp hay bộc chặt khi không sử dụng.
Đối với những loại đồ uống hay thực phẩm có caffeine ta cũng nên sử dụng ngay khi pha chết hay mở nắp. Hiện nay, caffeine ứng dụng rộng rãi trong các loại mỹ phẩm như: serum, kem mắt, tẩy tế bào chết,…có công dụng chống lão hóa, đánh bay mệt mỏi, chúng ta nên bảo quản nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, nếu có thể có hãy bảo quản lạnh.
Qua những chia sẻ trên chắc hẳn bạn đã nắm được Caffeine là gì? Caffeine có lợi hay hại đối với sức khỏe con người. Caffeine mang lại nhiều tác dụng tuyệt vời từ tim mạch, chống ung thư hay tiểu đường, làm đẹp,… Tuy nhiên nó vẫn là một chất gây nghiện bạn không nên lạm dụng caffeine sẽ rất dễ bị phụ thuộc vào nó. Lúc đấy chúng ta phải sử dụng những thực phẩm chứa caffeine mỗi ngày hay hàm lượng tăng dần theo thời gian để giữ sự tỉnh táo cũng như tập trung.
