Văn biểu cảm là gì và cách viết văn biểu cảm là những kiến thức sẽ được giảng dạy trong chương trình Ngữ văn cấp THCS. Hãy cùng thapgianhietliangchi tìm hiểu sâu hơn về thể loại văn này để giúp các bạn học sinh dễ dàng nắm được văn biểu cảm là gì, đặc điểm của văn biểu cảm? Đồng thời biết cách làm bài văn biểu cảm hay nhất.
Khái niệm văn biểu cảm là gì?
Trong chương trình ngữ văn chúng ta được học nhiều loại văn khác nhau như là văn miêu tả, văn tự sự, văn biểu cảm, văn nghị luận… Mỗi thể loại sẽ có những đặc điểm cách làm riêng biệt và phù hợp với những hoàn cảnh khác nhau.
Trước khi tìm hiểu về văn biểu cảm là gì trước hết ta cần hiểu được biểu cảm là gì?
Biểu cảm là sự thể hiện, biểu lộ tư tưởng, tình cảm của con người nhờ vào ngôn ngữ hay một số phương tiện khác. Bởi lẽ trong cuộc sống, con người sẽ có cơ hội trải qua rất nhiều những niềm vui, nỗi buồn, có tình yêu thương và cả lòng căm giận… Và có lẽ ai trong chúng ta cũng muốn được bộc lộ, được chia sẻ những tình tư, cảm xúc của mình. Thế nên, biểu cảm chính là một trong những nhu cầu tất yếu của con người trong cuộc sống hằng ngày.
Văn biểu cảm là gì? Văn biểu cảm là loại văn được viết ra nhằm mục đích thể hiện được những tình cảm, cảm xúc cũng như cách nhìn nhận, đánh giá và quan điểm của con người đối với thế giới xung quanh, trước những đối tượng gây cảm xúc hay những vấn đề được đặt ra trong cuộc sống. Những tình cảm, cảm xúc có thể được biểu hiện trong văn biểu cảm thường là những tình cảm mang tính nhân văn, chẳng hạn như tình yêu đất nước, yêu thiên nhiên, yêu động vật và con người.
Ví dụ về văn biểu cảm:
Khi làm văn chúng ta cũng sẽ thường sẽ bắt gặp các dạng đề viết văn biểu cảm có thể cho như sau:
- Nêu cảm nhận của em về một người nào đó có thể người thân, bạn bè, thầy cô, thần tượng,..
- Cảm nhận về một hiện tượng, sự vật hay cảnh đẹp thiên nhiên (đêm trăng, dòng sông, hang động, dãy núi, cánh đồng, bờ biển, vườn cây…).
- Cảm nhận về một tác phẩm hay nhân vật trong các tác phẩm văn học,…
Khi viết văn biểu cảm, chúng ta có thể thể hiện những tâm tư, tình cảm, cảm xúc của mình theo một trong hai phương thức sau: trực tiếp hoặc gián tiếp.
Nếu chọn phương thức biểu cảm trực tiếp, chúng ta sẽ dùng những ngôn từ đời thường, giản dị để bộc lộ trực tiếp những suy nghĩ, nỗi niềm, cảm xúc trong lòng. Bên cạnh cách biểu lộ trực tiếp tâm tư, tình cảm của mình trước một đối tượng nào đó, chúng ta cũng có thể gửi gắm tư tưởng, tình cảm ấy bằng việc lựa chọn sử dụng một hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng. Chính những hình ảnh này sẽ giúp cho việc thể hiện tình cảm, cảm xúc của con người trở nên sinh động và hấp dẫn hơn, hay chính là phương thức biểu đạt gián tiếp.
Trong văn biểu cảm ta cần thể hiện một tình cảm trong sáng và chân thật nhất để tạo được lòng tin và sự đồng cảm của người đọc, người nghe đối với bài văn biểu cảm. Có như vậy, bài văn biểu cảm của bạn mới đạt được hiệu quả và có giá trị.
Đặc điểm của văn biểu cảm lớp 7
Tình cảm trong văn biểu cảm
Mỗi bài văn biểu cảm sẽ thường tập trung để thể hiện một tình cảm chủ yếu.
Để biểu đạt được tình cảm ấy, người viết có thể:
- Chọn một hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng để gửi gắm tâm tư tình cảm, tư tưởng.
- Biểu thị bằng cách thổ lộ, thể hiện trực tiếp những nỗi niềm, cảm xúc trong lòng mình.
Dàn ý bài văn biểu cảm
Văn biểu cảm có đặc trưng riêng về bố cục, ta có bố cục bài văn biểu cảm như sau:
+ Mở bài:
Giới thiệu các sự vật, cảnh vật trong thời gian và không gian. Những cảm xúc ban đầu của người viết.
+ Thân bài:
Qua miêu tả, tự sự mà biểu lộ, thể hiện được cảm xúc, ý nghĩ một cách cụ thể, chi tiết. Đặc biệt phải tinh tế và sâu sắc.
+ Kết bài:
- Tổng kết lại tâm tư, tình cảm, ý nghĩa hoặc nâng lên các bài học tư tưởng. Phần mở bài và kết bài phải có mối quan hệ gắn bó, thống nhất với nhau để thể hiện được rõ chủ đề của văn bản.
- Tình cảm trong bài cũng phải rõ ràng, đặc biệt trong sáng, chân thật thì bài văn biểu cảm mới có giá trị, nhận được sự đồng cảm từ người đọc (nghe).
Cách làm bài văn biểu cảm
Văn biểu cảm là một thể loại văn học mà ở đó người viết sẽ sử dụng các yếu tố tình cảm, cảm xúc để bày tỏ tâm tư, suy nghĩ, cách nhìn nhận, đánh giá của mình về một sự vật, hiện tượng hay con người nào đó trong cuộc sống. Người viết qua đó còn khơi gợi những suy nghĩ, sự đồng cảm từ người đọc.
Khi viết văn biểu cảm cần lưu ý một số nội dung trong cách viết văn biểu cảm như sau:
– Trước tiên bạn cần phải tìm hiểu đề bài, đọc kỹ đề bài để xác định được các đối tượng đề cập tới.
– Tiếp theo sẽ cần tìm ra các ý chính và xác định xem nội dung cần viết là gì, theo một trình tự nào, phần nào nên sử dụng yếu tố biểu cảm trực tiếp, phần nào nên sử dụng yếu tố biểu cảm gián tiếp. Lựa chọn các yếu tố khác để hỗ trợ như yếu tố tự sự hay miêu tả, lập luận…
– Lập dàn ý văn biểu cảm: Từ những nội dung đã đưa ra sẽ lập nên dàn bài cụ thể những chi tiết sẽ nêu ra trong bài.
– Cuối cùng là viết bài và sửa lại các nội dung bài viết để bài viết đầy đủ và hoàn chỉnh hơn.
Có mấy cách viết văn biểu cảm?
Chúng ta có một số dạng văn biểu cảm thường gặp như sau:
Văn biểu cảm về sự vật và con người
Đây là dạng cơ bản nhất trong các cách viết văn biểu cảm lớp 7 (trung học Cơ sở). Đối với dạng bài này, người làm bài sẽ được phát biểu cảm nghĩ về những sự vật, những con người có thể thân thiết hoặc lần đầu gặp trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như: Cảm nghĩ của em về một người thân trong gia đình mình
Gợi ý cách làm:
Căn cứ vào khái niệm văn biểu cảm là gì, cách làm bài văn biểu cảm về sự vật, người viết cần nắm được đối tượng của văn biểu cảm sự vật, con người. Đó có thể là hình ảnh thiên nhiên, cây cối, sông núi, đồ vật, con vật hay sự vật,… Từ đó, người viết thể hiện sự đánh giá của mình về sự vật được nhắc tới. Nếu đây là hình thức văn biểu cảm bộc lộ cảm xúc mà đối tượng là con người. Đó có thể là tình cảm yêu thương, trìu mến hay nỗi nhớ thương da diết.
Xem thêm: Văn miêu tả là gì? Phân loại, tác dụng và các bước làm bài văn miêu tả
Văn biểu cảm về con người
– Mở bài: Giới thiệu về nhân vật, sự việc được đề cập đến trong bài và tình cảm, cảm xúc với người đó một cách khái quát nhất .
– Thân bài:
- Miêu tả về nhân vật cần được biểu cảm, từ đó giúp người đọc/người nghe có được những hình dung chung về người đó.
- Thể hiện tình cảm, tâm tư, cảm xúc của người viết (nói) với nhân vật biểu cảm bằng phương thức biểu đạt trực tiếp, gián tiếp hay kết hợp cả hai.
- Viết văn theo trình tự từ miêu tả đến thể hiện tình cảm hoặc kể những kỉ niệm, câu chuyện với đối tượng được đề cập để từ đó có thể bộc lộ tình cảm của người viết.
– Kết bài:
- Khẳng định lại lần nữa cảm xúc, tình cảm của mình với đối tượng được đề cập đến.
- Bày tỏ những đánh giá, quan điểm về đối tượng đó.
Văn biểu cảm về sự vật
Biểu cảm về sự vật có các đối tượng vô cùng đa dạng, đó có thể là con vật, đồ vật, cây cối, ngôi trường, ngôi nhà… Từ đó thể hiện tình cảm, cảm xúc của người viết đối với sự vật được đề cập.
– Mở bài: Giới thiệu về sự vật được đề cập tới trong bài một cách khái quát nhất.
– Thân bài:
- Miêu tả về sự vật được đề cập để người đọc/người nghe có thể hình dung một cách sơ qua về nó.
- Trình tự viết sẽ thường là miêu tả, kể chuyện sau đó mới đến bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người viết đối với sự vật.
– Kết bài:
- Khẳng định lại tình cảm của người viết (nói) đối với sự vật được đề cập tới
- Đánh giá và đưa ra quan điểm của bản thân người viết về sự vật
Văn biểu cảm về các tác phẩm văn học tiêu biểu
Với dạng đề này, người viết sẽ được yêu cầu phát biểu cảm nghĩ về những tác phẩm văn học, hoặc các nhân vật, sự vật sự việc trong tác phẩm đó, được hiểu là trình bày những cảm xúc, suy ngẫm, liên tưởng, tưởng tượng,… về các phương diện khác nhau của tác phẩm văn học đó.
Gợi cách làm dạng đề này:
Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học, đây chính là một dạng đề yêu cầu người viết phải trình bày phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm, bài văn hay bài thơ cụ thể. Người viết cần trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng cũng như suy ngẫm của mình về nội dung, hình thức, các phương diện của tác phẩm.
– Mở bài: Giới thiệu về tác giả, tác phẩm cúng như hoàn cảnh sáng tác một cách khái quát nhất.
– Thân bài:
- Phân tích tác phẩm về các mặt nội dung và nghệ thuật, qua đó thể hiện những suy nghĩ cảm nhận của chính mình về tác phẩm đó.
- Đánh giá chung về phương pháp nghệ thuật của toàn bộ tác phẩm
– Kết bài:
- Khái quát lại nội dung và phương pháp nghệ thuật của tác phẩm.
- Khẳng định lại những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân người viết.
Có thể so sánh với các tác phẩm có cùng đề tài để làm nổi bật nên những cái hay của tác phẩm chính cần biểu cảm.
Bài viết trên những kiến thức về văn biểu cảm, mong rằng sau khi tham khảo bài viết các bạn đã biết được khái niệm văn biểu cảm là gì? Đồng thời nắm được đặc điểm và cách làm bài văn biểu cảm. Nếu các bạn còn bất cứ thắc mắc nào về văn biểu cảm hãy để lại câu hỏi cho chúng tôi ở phần bình luận nhé! Cảm ơn các bạn đã bỏ thời gian theo dõi bài viết trên, hy vọng những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ ở trên có ích cho việc học tập và nghiên cứu của các bạn.
