Địa hình Cácxtơ ở Việt Nam là một dạng địa hình khá phổ biến và mang những nét rất đặc trưng về địa hình nước ta, tạo ra nhiều điều hấp dẫn để phát triển du lịch. Vậy địa hình Cácxtơ ở Việt Nam như thế nào? Tại sao nước ta có nhiều địa hình karst. Hãy cùng Thapgiainhietliangchi tìm hiểu ngay sau đây.
Tìm hiểu địa hình Cácxtơ là gì?
Địa hình Cácxtơ ở Việt Nam (hay địa hình Karst) nói riêng và trên thế giới nói chung là một dạng địa hình liên quan tới sự lưu thông của nước trong các loại đá dễ dàng hòa tan. Thuật ngữ Karst bắt nguồn từ tên một miền thuộc Nam Tư, nơi đây là địa hình này được nghiên cứu lần đầu tiên.
Đặc điểm của địa hình Cácxtơ là gì? Địa hình Cácxtơ là một dạng địa hình đặc biệt của vùng đồi núi đá vôi. Địa hình Karst được hình thành chủ yếu trong các núi, cao nguyên,…do tác động của dòng nước ngầm. Nước mưa thấm sẽ vào các khe, kẽ, khoét mòn đá,…từ đó tạo thành các hang động dài và rộng.
Trên thế giới, địa hình Cácxtơ thường phân bố ở đâu? Địa hình Karst thường xuất hiện ở những khu vực như Slovenia, Kentucky, Florida, bán quần đảo Yucatan, Puerto Rico… và tất nhiên không thể thiếu được địa hình Cácxtơ ở Việt Nam.
Tại sao nước ta có nhiều địa hình cácxtơ (hay núi đá vôi)? Là do nước ta với điều kiện khí hậu nhiệt đới lượng mưa, độ ẩm lớn; nhiều đá vôi tạo điều kiện thích hợp cho 3 quá trình ăn mòn, xâm thực, phong hóa hóa học diễn ra, làm biến đổi các thành phần của vật chất, xảy ra do các phản ứng hóa học. Từ đó, hình thành tạo địa hình Karst chủ yếu là do nước mưa hòa tan đá vôi.
Quá trình hình thành địa hình Cácxtơ ở Việt Nam
Địa hình cácxtơ ở Việt Nam phụ thuộc vào ba quá trình hình thành sau đây chính là ăn mòn, xâm thực và phong hoá hoá học, trong đó, ăn mòn được nhật định là quá trình quan trọng nhất góp phần hình thành nên địa hình Karst.
- Ăn mòn là sự việc hoà tan gây ra bởi nước và các dioxit cacbon có trong nước lên các vật liệu khác.
- Xâm thực là quá trình phá huỷ bằng tuyến đường cơ giới của nước với các địa hình.
- Phong hoá sinh hoá học là sự việc phá huỷ đất đá bằng những axit hữu cơ liên quan tới các hoạt động sinh hoạt sinh sống của sinh vật sống.
Các quá trình này đã góp phần quan trọng hình thành nên địa hình Karst nói chung và địa hình Cácxtơ ở Việt Nam. Đây là dạng địa hình rất đặc trưng, xuất hiện phổ biến ở Việt Nam.
Các giai đoạn phát triển của phong cảnh Cácxtơ
Địa hình Karst ở Việt Nam cũng như địa hình Karst trên thế giới sẽ trải qua 4 giai đoạn hình thành và phát triển như sau:
- Giai đoạn đầu: các khối đá vôi phát triển lộ ra ngoài mặt, các rãnh đá vôi (hay caren) phát triển.
- Giai đoạn hai: phát triển mạnh mẽ ở các dạng Cácxtơ ngầm, và xuất hiện lũng ở Cácxtơ ngoài mặt.
- Giai đoạn ba: các trần hang bị sập xuống, xuất hiện các lũng có hình máng, cánh đồng Cácxtơ và các cầu tự nhiên.
- Giai đoạn bốn: các cánh đồng Cácxtơ trở nên chiếm ưu thế, còn rải rác các núi sót và các dòng chảy trên bề mặt.
Các dạng địa hình chính Cácxtơ ở Việt Nam
Địa hình Cácxtơ ở Việt Nam bao gồm các dạng cơ bản như sau:
- Các dạng địa hình Cácxtơ trên bề mặt: đây là những dạng địa hình có thể quan sát thấy được từ bên ngoài. Cụ thể như Caren, các lũng Karst, máng Karst, cánh đồng Cácxtơ, giếng Cátxtơ, miệng ếch, vòm Cacxtơ…
- Các dạng địa hình Cácxtơ ngầm: chính là các hang động, trong hang động sẽ có thạch nhũ, măng đá, xoáy nước hay chậu nhỏ…
Vậy, địa hình Cácxtơ ở Việt Nam có đặc điểm gì? Đó thường là những khu vực có nham thạch và cấu trúc địa chất là các loại đá dễ dàng bị hoà tan, hay là các đá có xi-măng là vôi, chiều dày, độ tinh khiết và số lượng khe nứt trong đá, cấu trúc, sự có mặt hay vắng mặt của một số tầng đá không hoà tan phủ trên lớp đá vôi.
Hai khu vực núi có dạng địa hình Karst đặc trưng phổ biến nhất ở nước ta là khu vực Đông Bắc và Bắc Trung Bộ. Các tỉnh có dạng địa hình Karst độc đáo nhất là Hà Giang, Quảng Bình, Quảng Ninh. Một vài dạng địa hình Karst đặc trưng và nổi tiếng như: Hang động (động Phong Nha, các hang động của vùng núi đá vôi của vịnh Hạ Long,…), măng đá, nhũ đá,…
Dạng địa hình Cácxtơ ở Việt Nam mang lại nhiều giá trị to lớn về nhiều mặt:
- Đây là nguồn tài nguyên cung cấp nguồn nước ngầm quan trọng: nước ngầm trong vùng Cácxtơ là nguồn nước uống tinh khiết và an toàn nhất.
- Tài nguyên tài nguyên: tạo ra các vật liệu như đá vôi, dolomit, cẩm thạch, chì, kẽm, nhôm…
- Có giá trị về khảo cổ và văn hoá lịch sử dân tộc
- Nét đa dạng sinh học
- Thúc đẩy hoạt động tham quan du lịch, trải nghiệm, giải trí
Bài viết trên thapgiainhietliangchi vừa gửi đến bạn đọc những thông tin khái quát nhất về địa hình Cacxtơ là gì? Các dạng địa hình Cacxtơ ở Việt Nam và quá trình hình thành, phát triển của dạng địa hình Karst – đây là một dạng địa hình đặc biệt, thể hiện sự kỳ diệu, kỳ vĩ của thiên nhiên, tạo hóa, hàng năm thu hút một lượng lớn khách du lịch và các nhà khảo cổ, nghiên cứu đến tìm hiểu, khám phá.
