Có rất nhiều người thắc mắc hiệu suất là gì? Dùng công thức nào để tính được hiệu suất? Nếu bạn có cùng thắc mắc thì hãy tham tham khảo bài viết bên dưới cùng chúng tôi nhé!
Hiệu suất là gì?
Hiệu suất là khả năng nỗ lực làm việc, dùng tiền bạc và thời gian để làm việc gì đó để có thể tạo ra kết quả đã lập ra mà không có hiện tượng lãng phí. Về chuyên môn khoa học, hiệu suất phản ứng là gì? Đó là thước đo mục đích, nhiệm vụ và chức năng được yêu cầu.
Ngoài ra, cần phân biệt rõ hiệu suất với hiệu quả. Hiệu suất là để chỉ ra định lượng bằng tỉ số giữa đầu ra có ích trên tổng số đầu vào và được thể hiện bằng phần trăm. Còn hiệu quả chỉ là kết quả đạt được mà mình mong muốn.
Công thức tính hiệu suất
Công thức tính hiệu suất của phản ứng hóa học và ví dụ cụ thể
Cho phản ứng hoá học : A+B => C
Công thức tính hiệu suất phản ứng:
H (%) = n ( số mol phản ứng) x 100 / n( số mol ban đầu)
Hoặc theo công thức tính khối lượng hóa học:
H (%) = m (thực tế) x 100% / m (thu vào theo phương trình)
Công thức tính hiệu suất phản ứng hoá học
Lưu ý phải tính hiệu suất theo số mol chất thiếu tức là số theo số mol nhỏ hơn. Từ công thức thì ta
nC(số mol của C)=nA (số mol của A tham gia phản ứng)=(nA ban đầu x H)/100
nA ban đầu cần dùng: nA bđ = ( nCx100)/H
Từ công thức trên, ta có thể suy ra công thức tính số mol của từng chất bằng những cách tính khác nhau. Các công thức tính số mol sẽ tùy thuộc vào các đại lượng đã cho trước.
Công thức tính khối lượng chất tham gia khi có hiệu suất
Ta có công thức: H= m thu được ở thực tế x m phương trình x 100%
Theo số mol chất thiếu thì ta có thể tính được:
nC = nA trong phản ứng = nA ban đầu x H.100
nA ban đầu cần dùng: n A= (nCx100) / H
Công thức tính hiệu suất phản ứng hoá học
Thông thường, hiệu suất phản ứng thường sẽ nhỏ hơn 100%, do sự hao hụt nên lượng sản phẩm thu được ở thực tế thu được sẽ nhỏ hơn nhiều. Công thức tính hiệu suất hoá học được thể hiện qua ví dụ sau.
Tính hiệu suất phản ứng của phản ứng nung từ 0,1 mol CaCO3 để thu được 0,08 mol CaO. Với dạng toán này thì ta có 2 cách giải:
Cách 1:
CaCO3 —–> CaO + CO2 Tương ứng, ta sẽ có : 0,1 mol —> 0,1 mol
Theo lý thuyết, sau phản ứng của 0,1 mol CaCO3 thì sẽ tạo ra 0,1 mol CaO. Tuy nhiên, trên thực tế thì chỉ có 0,08 mol CaO thu lại được. Như vậy, khối lượng của CaO theo lý thuyết sẽ là 0,1 và khối lượng thực tế là 0,08 mol. Vậy, hiệu suất phản ứng:
H = (n thực tế/ n lý thuyết) x 100 = (0,08/ 0,1) x 100 = 80%
Cách 2:
CaCO3 ——–> CaO + CO2 Tương ứng, ta sẽ có: 0,08 mol <— 0,08mol
Theo lý thuyết, sau phản ứng sẽ thu được 0,08 mol CaO thì số mol CaCO3 cần dùng cũng sẽ là 0.08. Vì thế 0,08 mol CaCO3 của đề bài cho sẽ là thực tế. Vậy, hiệu suất phản ứng:
H= (n lý thuyết/ n thực tế) x100 = (0,08/0,1) x 100 = 80%
Như vậy, khi muốn tính hiệu suất phản ứng thì phải xác định dựa vào chất tham gia phản ứng hay sản phẩm để đưa ra công thức phù hợp.
+ Nếu dựa vào sản phẩm thì dựa vào công thức:
H = (n thực tế/n lý thuyết) x100
+ Nếu dựa vào chất phản ứng thì dựa vào công thức:
H = (n lý thuyết/n thực tế) x100
Đối với một số bài tập tính hiệu suất phản ứng thì khi làm bài không cần quan tâm đến thực tế hay lý thuyết. Sau khi thực hiện tính toán thì đối chiếu kết quả với đề bài xem giá trị nào lớn, giá trị nào nhỏ.
Hiệu suất = (giá trị nhỏ/giá trị lớn) x 100
Xem thêm: Áp suất là gì? Công thức tính áp suất
Công thức tính hiệu suất vật lý
Trong vật lý, người ta tính hiệu suất cho các chi phí, năng lượng để giảm thiểu tình trạng lãng phí. Ngoài ra, nó còn tính hiệu suất cho bếp điện, nguồn điện hay các máy thu phát điện,…Công thức tính như sau:
H = A1/A với
H là hiệu suất
A1 là công có ích
A là công A toàn phần : A = F x S
Cách tính hiệu suất sản xuất
Hiệu suất sản xuất hay cách tính hiệu suất phản ứng cộng được tính tương tự như tính hiệu suất vật lý: H = A1/ hoặc
H = M thực tế x 100/ M lý thuyết.
Áp dụng một trong hai công thức là ta có thể tính được hiệu suất và dự trù được thời gian, kinh phí. Thông qua đó, có thể giảm thiểu sự lãng phí và tăng hiệu quả sản xuất.
Một số lưu ý khi tính hiệu suất
Khi tính hiệu suất, cần xác định đúng đơn vị đo của từng đại lượng như gam, mol,…
Hiệu suất tính ra luôn phải nhỏ hơn 100%, nếu lớn hơn thì chắc chắn là đáp án sai. Trong thí nghiệm mà gặp trường hợp này thì có thể do chất phản ứng có vấn đề. Nên làm sạch nó trước khi tiến hành thí nghiệm để thu về được kết quả chính xác hơn.
Nên nắm chắc các công thức như công thức tính phần trăm số mol, công thức tính c phần trăm,…
Cần phân biệt các công thức tính hiệu suất phản ứng, sai số với độ hao phí của phản ứng để giải bài toán hiệu suất:
% hiệu suất = (số thực tế/ số lý thuyết) x 100.
Công thức độ hao phí của phản ứng:
% hao phí = 100% – %hiệu suất.
Công thức tính sai số của phản ứng:
Sai số của PƯ = Số lý thuyết – Số thực tế.
Trên đây là thông tin tổng quan về hiệu suất là gì cũng như các công thức tính mol, tính hiệu suất phản ứng. Hy vọng những kiến thức trên có thể giúp bạn áp dụng để giải các bài toán trong quá trình học tập.
