Ô nhiễm môi trường nước đã và đang trở thành vấn nạn toàn cầu, gây ra những hậu quả nặng nề cho con người và Trái Đất. Hãy cùng tìm hiểu ô nhiễm môi trường nước là gì và các thông tin liên quan trong bài viết sau đây nhé!
Ô nhiễm môi trường nước là gì?
Ô nhiễm môi trường nước là thực trạng nguồn nước tại các ao hồ, sông suối, kênh rạch, biển, mạch nước ngầm chứa hàm lượng chất độc hại cao, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và sinh vật.
Các chất gây ô nhiễm nước là phân bón, thuốc trừ sâu trong nông nghiệp; nước thải và chất thải; thủy ngân và kim loại nặng; chất thải hóa học trong công nghiệp.
Ví dụ về ô nhiễm môi trường nước điển hình nhất chính là hình ảnh những con sông ngập ngụa rác thải và xác các loài sinh vật như cá, tôm nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Đó chính là hồi chuông cảnh báo cho tình trạng ô nhiễm môi trường nặng nề đang tàn phá Trái Đất.
Thực trạng ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam và trên thế giới
Tại Việt Nam
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam tập trung ở các khu công nghiệp và đô thị, các cơ sở sản xuất công nghiệp, nhà máy, xưởng sản xuất… Trong đó:
- Hà Nội: trung bình có khoảng 1000m3 rác thải và 300 – 450 m3 nước thải xả ra nhưng chỉ có 10% đã qua xử lý còn lại thì xả trực tiếp xuống sông hồ. Điển hình là khu vực hồ Tây, mức độ ô nhiễm lan rộng khắp 6 quận Tây Hồ, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Ba Đình, Cầu Giấy.
- TP. Hồ Chí Minh: tình trạng rất nghiêm trọng, đặc biệt là cụm công nghiệp Thanh Lương, trung bình mỗi ngày các nhà máy giấy, bột giặt, nhuộm xả trực tiếp 500.000m3 nước thải ra môi trường.
Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm nước ở khu vực nông thôn cũng không ngừng gia tăng. Phần lớn các loại chất thải đều không được xử lý và vứt trực tiếp ra môi trường. Thêm vào đó là các loại thuốc trừ sâu, chất bảo vệ thực vật trong nông nghiệp cũng khiến nguồn nước ở sông, ngòi, kênh, mương bị ô nhiễm nặng nề.
Xem thêm: Hiệu ứng nhà kính là gì? Tác hại và phân loại hiệu ứng nhà kính
Trên thế giới
Tình trạng ô nhiễm môi trường nước là vấn nạn nhức nhối trên toàn cầu.
Theo UNEP, có đến 60% dòng sông tại châu Á, châu Âu và châu Phi bị ô nhiễm. Đặc biệt là ở châu Á với hàm lượng chì và các hóa chất độc hại cao hơn nhiều lần so với các khu vực khác. Số lượng vi khuẩn gấp 3 lần so với mức trung bình của thế giới.
Các nước láng giềng của Việt Nam cũng đang gặp vấn đề về nguồn nước. Chỉ có 35% trong 1200 địa điểm cung cấp nước sạch tại Trung Quốc đảm bảo chất lượng. Philippin cũng rơi vào tình cảnh tương tự do thói quen sinh hoạt kém vệ sinh và rất nhiều bãi rác lộ thiên.
Ngoài ra, theo số liệu thống kê, khoảng 40% sông và 46% hồ tại Mỹ đang bị ô nhiễm. 85% nguồn nước tại Bangladesh đã bị ô nhiễm khiến 1,2 triệu dân tại quốc gia này có nguy cơ phải sử dụng nguồn nước ô nhiễm.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước
Rác thải sinh hoạt
Lượng rác thải sinh hoạt mỗi ngày của các hộ gia đình, cơ quan, bệnh viện, khách sạn, trường học… thải trực tiếp ra môi trường là một trong những nguyên nhân làm nước bị ô nhiễm.
Có thể thấy rằng, mức sống càng cao thì lượng rác thải và nước thải càng lớn, tạo điều kiện cho bệnh tật lây lan và gây ô nhiễm môi trường.
Sản xuất nông nghiệp
Các hoạt động nông nghiệp như chăn nuôi gia súc, thuốc trừ sâu, phân bón… có thể gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và nước mặt. Đặc biệt là lượng hóa chất tồn dư trong phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu lâu dần sẽ ngấm sâu vào tầng nước ngầm, ảnh hưởng đến chất lượng nước.
Xem thêm: Nylon là gì? Túi nylon loại nào an toàn cho sức khỏe, môi trường?
Sản xuất công nghiệp
Đây được coi là nguyên nhân ô nhiễm nước chính song song với tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa của đất nước. Các chất thải, nước thải trong hoạt động công nghiệp tại các khu công nghiệp, nhà máy ngày càng gia tăng nhưng không được xử lý triệt để mà thải trực tiếp ra môi trường, ảnh hưởng đến nguồn nước.
Rác thải y tế
Rác thải y tế từ phòng thí nghiệm, bệnh viện, cơ sở y tế mang theo vô số mầm bệnh, vi khuẩn, virus, nếu không được xử lý mà thải ra môi trường sẽ làm lây lan virus, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước và sức khỏe của con người.
Yếu tố tự nhiên
- Thiên tai như mưa bão, lũ lụt, tuyết tan… làm khuấy động các chất bẩn trong hệ thống cống rãnh, cuốn trôi các loại hóa chất, chất thải độc hại tại các bãi rác đi khắp nơi
- Sản phẩm từ hoạt động sống của sinh vật: xác động, thực vật sau khi chết bị vi sinh vật phân hủy thành chất hữu cơ, một phần ngấm vào lòng đất gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.
- Do đặc tính địa chất của nguồn nước gây suy giảm chất lượng nước. nguyên nhân ô nhiễm nước. Ví dụ, nước trên đất phèn chứa nhiều nhôm, sắt; nước từ lòng đất chứa nhiều canxi…
Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước
Đối với sức khỏe con người
Tác hại của ô nhiễm nguồn nước trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và động, thực vật. Cụ thể:
- Kim loại nặng tích lũy trong sông hồ gây nguy hại cho sinh vật biển như cá, tôm, cua… và những người ăn chúng. Ngoài ra, kim loại năng còn có thể làm chậm quá trình phát triển, gây dị tật bẩm sinh và ung thư.
- Một số hóa chất độc hại trong chất thải công nghiệp có thể gây ức chế miễn dịch, suy sinh sản và ngộ độc cấp tính.
- Nước biển bị ô nhiễm có thể dẫn đến các bệnh truyền nhiễm cho các loài sinh vật biển và trên cạn thông qua nước uống.
- Nước ô nhiễm vi sinh vật cũng là nguyên nhân gây nên dịch tả, sốt thương hàn khiến nhiều trẻ sơ sinh tử vong tại các nước đang phát triển.
- Các hạt sunfat từ mưa axit có thể gây hại cho sinh vật biển, thậm chí chết hàng loạt.
- Các hạt lơ lửng trong nước ngọt gây suy giảm chất lượng nước uống của con người và môi trường sống của các loài thủy sinh. Chúng làm giảm lượng ánh sáng mặt trời xuyên qua nước, ảnh hưởng đến sự phát triển của thực vật và vi sinh vật.
Đối với nền kinh tế
Gây tốn kém ngân sách của Nhà nước để xử lý, khắc phục hậu quả của ô nhiễm nước, làm sạch và ngăn ngừa ô nhiễm nước ngầm, nước biển…
Trong đó, chi phí làm sạch ô nhiễm môi trường nước phụ thuộc vào một số yếu tố như:
- Vị trí nguồn nước ô nhiễm
- Quy mô, diện tích khu vực ô nhiễm nước
- Loại chất gây ô nhiễm nguồn nước
Cách khắc phục ô nhiễm môi trường nước
Tuyên truyền, giáo dục về ô nhiễm môi trường nước
Trong các biện pháp bảo vệ nguồn nước không gì bằng thay đổi nhận thức và hành vi của con người thông qua các chiến dịch giáo dục về hậu quả của ô nhiễm môi trường nước. Các cá nhân, tổ chức sẽ tiếp tục lan tỏa cho người thân, bạn bè và tạo thành các chiến dịch vận động trên quy mô toàn xã hội.
Xử lý nước thải đúng cách
Đây là một trong những giải pháp cho ô nhiễm nước để giảm thiểu mức độ gây hại thông qua quy trình làm sạch tiên tiến.
Tại Việt Nam, cần hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tại các khu dân cư và khu công nghiệp. Đảm bảo mỗi cơ sở có một hệ thống được thiết kế đúng tiêu chuẩn, ngăn ngừa ô nhiễm nước bằng cách làm mát, xử lý và loại bỏ các thành phần độc hại trong chất thải trước khi đưa ra môi trường.
Đồng thời, chú ý sửa chữa, bảo trì và thay thế cơ sở hạ tầng xử lý nước thải bị lỗi và rò rỉ.
Thực hành nông nghiệp xanh
Đây là một biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước hiệu quả tại các khu vực nông thôn.
- Nông dân xây dựng và thực hành các kế hoạch quản lý chất dinh dưỡng, hạn chế lượng phốt phát và nitrat dư thừa, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.
- Sử dụng các kỹ thuật quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) để kiểm soát sâu bệnh, giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…
Luật pháp và chính sách chống ô nhiễm nước
Thiết lập các biện pháp, chế tài liên quan đến vấn đề quản lý rác thải, xử lý nước thải và chất thải công nghiệp, trong đó đối tượng hướng đến là các ngành công nghiệp, nông nghiệp, bệnh viện, trường học, cơ quan, đơn vị…
Trên đây là tổng hợp thông tin liên quan đến ô nhiễm môi trường nước là gì? Hãy cùng nhau chung tay tìm ra các biện pháp khắc phục ô nhiễm nước và hành động ngay hôm nay!
