Chúng ta cảm thấy lạnh vào mùa đông, nóng vào mùa hè, hay cảm thấy yêu thương một ai đó hoặc bất an vì điều gì,… tất cả những phản ứng này của cơ thể đều được gọi là cảm giác. Vậy cảm giác là gì? Có bao nhiêu loại cảm giác và ví dụ cụ thể sẽ được chúng tôi thông tin đầy đủ ngay sau đây!
Cảm giác là gì?
Cảm giác là quá trình tâm lý phản ánh các thuộc tính riêng lẻ của sự vật, hiện tượng ở hiện thực khách quan khi chúng tác động trực tiếp đến các giác quan của con người.
Cảm giác não bộ được thông qua các cơ quan của cơ thể, từ đó có những cảm giác khác nhau như: nóng, lạnh, đau, mệt mỏi, vui sướng, sợ hãi,…
Những cảm giác này được truyền tải từ các thụ thể cảm giác trong cơ thể qua não bộ đến tín hiệu điện hóa, được xử lý nhằm tạo nên những trải nghiệm tâm lý của chúng ta. Cảm giác sẽ tác động và ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi và chúng có thể thay đổi theo thời gian và các tình huống khác nhau.
Đặc điểm cơ bản của cảm giác
Cảm giác sở hữu những đặc điểm cơ bản như sau:
- Cảm giác tạo ra bởi những giác quan cảm nhận bởi tín hiệu bên ngoài hay bên trong cơ thể
- Cảm giác chính là trải nghiệm của mỗi cá nhân, cảm giác của mỗi người là không giống nhau, chúng được dựa trên sự khác biệt về sức khỏe kinh nghiệm, cũng như các cảm nhận cá nhân
- Cảm giác thường chỉ là tạm thời và có thể được biến đổi theo thời gian. Chúng sẽ có thể xuất hiện, biến mất nhanh chóng hay kéo dài trong 1 khoảng thời gian
- Cảm giác được cung cấp đến bộ não qua nhiều kênh khác nhau gồm: thị giác, thính giác, vị giác, xúc giác và khứu Giác
- Cảm giác giúp kích thích một phản ứng tâm lý hay các hành vi nhất định như: lo lắng, vui sướng hay bồn chồn.
- Cảm giác là phần rất quan trọng của kinh nghiệm, giúp chúng ta tương tác với môi trường xung quanh, đáp ứng nhiều tình huống khác nhau.
Xem thêm: Trực giác là gì, Linh cảm là gì? Dấu hiệu người có trực giác tốt
Vai trò của cảm giác
Có thể thấy, cảm giác đóng một vai trò đặc biệt quan trọng ở trong cuộc sống, cụ thể như sau:
- Nhờ cảm giác mà con người có thể tương tác với mọi thứ xung quanh, đáp ứng được các tình huống khác nhau. Ví dụ, chúng ta có thể thấy một con mèo đang đi ngang qua, có thể nghe được giọng nói của ai đó hay cảm thấy lạnh vào mùa đông.
- Nhờ cảm giác mà con người có thể cảm nhận được về thế giới xung quanh và hiểu được chúng. Từ đó có thể phản ứng và tương tác với nó
- Cảm giác giúp ta đáp ứng được các tình huống khác nhau mỗi khi trải qua các cảm giác như sợ hãi, lo lắng, vui sướng,…
- Cảm giác giúp con người có được những trải nghiệm thú vị, tuyệt vời, giúp bạn có thể cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc, tình yêu,..
- Cảm giác cũng giúp chúng ta chăm sóc sức khỏe, an toàn của bản thân bằng cách thấy đau, khó chịu hay không thoải mái sẽ đi khám bệnh.
Các loại cảm giác và ví dụ về cảm giác
Có rất nhiều loại cảm giác khác nhau, được tùy thuộc vào các giác quan cơ thể. Chắc hẳn đã có lúc bạn cảm giác tủi thân, cảm giác mọi thứ không thật, cảm giác bất lực trong chuyện gì đấy, hay đôi khi lại cảm thấy bồn chồn, lo lắng, trống rỗng,… Tất cả những cảm xúc này đều là cảm giác. Cụ thể chúng ta có các loại cảm giác chính như sau:
- Cảm giác với nhiệt độ: cảm thấy nóng, lạnh, ấm áp hay mát mẻ
- Cảm giác đau: Mỗi khi bị thương, bị ngã,.. sẽ cảm thấy đau, nhức cơ thể với các mức độ nặng, nhẹ khác nhau.
- Cảm giác áp lực, cảm giác chèn ép, nặng nề hay nhẹ nhàng
- Cảm giác chạm: như cảm thấy mềm mại, sần sùi, dẻo dai, cứng nhắc đồng nhất khi chạm vào đồ vật.
- Cảm giác về vị: cảm nhận được vị ngọt của đường, vị chua của chanh, vị đắng của cafe,…
- Cảm giác về mùi: cảm giác hương thơm của hoa, mùi hôi, mùi khó chịu của rác thải,…
- Cảm giác về thị giác: cảm giác được màu sắc, kích thước, họa tiết.
- Cảm giác với thính giác: cảm giác với các âm thanh, giọng nói tiếng ồn tiếng nhạc hay tiếng động.
- Cảm giác về cảm xúc: Đó là những cảm giác vui sướng, buồn bã, lo lắng, sợ hãi yêu thương hay giận giữ, đây là những cảm giác bị tác động bởi những tác nhân khác nhau.
Tìm hiểu về các quy luật cảm giác
Hiện vẫn chưa có quy luật chung hay hình thức nào về cảm giác được công nhận. Dựa trên nghiên cứu, một số nhà khoa học và chuyên gia tâm lý đưa ra các quan điểm, quy luật của cảm giác như sau:
- Ngưỡng cảm giác: Vậy ngưỡng cảm giác là gì? Mỗi cảm giác đều sẽ có ngưỡng cảm giác, đây là mức độ tối thiểu của những kích thích cần thiết để nhằm kích hoạt cảm giác đó. Mỗi người thường sẽ có các ngưỡng cảm giác khác nhau.
- Phản ứng cảm giác: cảm giác được kích hoạt bởi các tác nhân kích thích bên ngoài hay nội tại. Khi kích thích được nhận diện thì cơ thể sẽ những phản ứng về cảm giác tương ứng
- Thời gian phản hồi cảm giác: thời gian này được tùy thuộc vào loại cảm giác, cũng như mức độ kích thích. Một số cảm giác như đau có thể phản ứng nhanh, trong khi những cảm giác như niềm vui sẽ có thời gian phản hồi chậm hơn.
- Sự tương quan giữa các loại cảm giác là không giống nhau. Ví dụ, mỗi khi cảm thấy đau ta sẽ cảm thấy khó chịu, lo lắng. Sự tương quan giữa các loại cảm giác này có thể khác nhau, tùy vào từng cá nhân.
- Tác động của môi trường: Môi trường cũng sẽ ảnh hưởng đến cảm giác, ví dụ ánh sáng yếu sẽ làm giảm thị lực, tiếng ồn sẽ gây mất tập trung và khó chịu. Tuy nhiên cần chú ý các quy luật này không được xem là chính thức, chúng có thể thay đổi theo thời gian, cũng như các nghiên cứu khoa học mới.
Phân biệt cảm giác và tri giác
Trong tâm lý học, cảm giác và tri giác là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Ví dụ về cảm giác và tri giác sau sẽ giúp bạn phân biệt sự khác nhau cơ bản giữa chúng:
Cảm giác
Cảm giác là những trạng thái nhận thức của cơ thể với các tác nhân gây kích thích từ bên ngoài hoặc bên trong của cơ thể. Nhờ đó mà con người mới có thể cảm nhận được những cảm giác khác nhau như: đau, nóng, lạnh, thèm, mệt mỏi, lo lắng.
Nguồn gốc của cảm giác là từ những cơ quan giác quan như: thị giác thính giác, vị giác, xúc giác và khứu giác.
Tri giác
Nếu cảm giác là trạng thái mà cơ thể nhận thức về các tác nhân gây kích thích từ bên trong hay bên ngoài của cơ thể thì tri giác lại là quá trình tạo ra các ý nghĩa từ cảm giác.
Trong quá trình tri giác thì các cảm giác được tập hợp, chuyển đổi thành những ý nghĩa, hiểu biết kinh nghiệm, kiến thức. Ví dụ như khi chúng ta nhìn thấy được một quả táo đỏ, ta kết luận nó là quả táo và có thể ăn nó.
Cảm giác của việc nhìn thấy màu đỏ được chuyển đổi thành tri giác về một quả táo. Cho nên việc phân biệt giữa cảm giác và tri giác vô cùng quan trọng để có thể hiểu được cách mà tâm trí, cơ thể chúng ta hoạt động.
Với những tư vấn trên đây chúng tôi đã giúp bạn hiểu được cảm giác là gì, cũng như các loại cảm giác và quy luật về cảm giác. Từ đó có thể hiểu thêm được về cách mà cơ thể chúng ta vận hành như thế nào. Bạn đọc hãy nhấn theo dõi ngay thapgiainhietliangchi.com của chúng tôi để cập nhật được thêm nhiều thông tin hữu ích khác cho mình nhé!
